శ్రీ వేంకటాచల వైభవం . 

                    తృతీయ భాగం -03

                      

జరిగిన కధ : బంధు మిత్రుల కోరిక మేరకు యర్రమిల్లి వంశస్తుల మూల పురుషులు వేంకటాచలం గారి గురించీ ,వంటిమామిడి అగ్రహారం లో ఉన్న పురాతన శివాలయ చరిత్ర గురించీ  చెప్పటం ప్రారంభిస్తాడు చంద్రుడు గారి అబ్బాయి . యర్రమిల్లి వేంకటాచలం గారి స్వస్థలం గోదావరి తీరం ఒడ్డున పాశర్లపూడి లంక . నిత్యం వేదపారాయణం ,ఈశ్వర భక్తి తో ,అనుకూలవతి అయిన సహధర్మచారిణితో ప్రశాంతంగా జీవనం గడుపుతున్న వేంకటాచలం గారికి ఓ పిడుగులాంటి తాఖీదు వస్తుంది . .......... ఇక చదవండి

ఆ రోజు వేంకటాచలం గారు గృహంలో క్రతువు నిర్వహించదలచి సమీప గ్రామాలూ,  లంకల్లోని  వేద పండితులు ,బ్రాహ్మణులు ,గౌరవ పెద్దలు అందరినీ ఆహ్వానించటం జరిగింది . వేంకటాచలం గారి సహ ధర్మచారిణి  సంబారాలన్నీ సమకూర్చి క్రతువు కార్యక్రమానికి మంటపం వగైరా సిద్దం చేసింది . ఏర్పాట్లు అన్నీ సరి చూసుకున్న  వేంకటాచలం గారు క్రతువు సంకల్పం విఘ్నేశ్వర పూజతో ఆరంభించారు . ఆ తర్వాత అగ్నిహోత్రం వెలిగించబడింది . అగ్నికీలలు  పైకి ఎగసి పడుతున్నాయి .  మంత్రోచ్చారణ మొదలు అయింది . 


ఓం ఇంద్రాయ స్వాహా    ఇంద్రాయ ఇదం నమః 
ఓం అగ్నియ స్వాహా      అగ్నియ ఇదం నమః      
ఓం యమాయ స్వాహా    యమాయ ఇదం నమః 
ఓం నిర్రుత్యేయ  స్వాహా   నిర్రుత్యేయ   ఇదం నమః
ఓం వరుణాయ  స్వాహా     వరుణాయ  ఇదం నమః 
ఓం వాయువేయ స్వాహా  వాయువేయ ఇదం నమః 
ఓం కుబేరాయ స్వాహా        కుబేరాయ ఇదం నమః 
ఓం ఈశానాయ స్వాహా       ఈశానాయ ఇదం నమః 
ఓం ఇంద్రాది సకల దిక్పాలక దేవాతాభ్యో నమః అని సకల దిక్పాలక మంత్రాలు ఉచ్చరించబడుతున్నాయి . వేద పండితుల ఘోషతో అన్ని దిక్కులు   ప్రతిధ్వనిస్తున్నాయి . పవిత్రమైన వాతావరణం .చిత్రమైన  పులకరింత. వేద మంత్రాలతో క్రతువు నిర్విఘ్నంగా ముగిసింది . 
క్రతువు నిర్వహించి విశ్రాంతి తీసుకుంటున్న వెంకటాచలం గారికి సర్కారు వారి నుండి  తాఖీదు తెచ్చి ఇచ్చాడు బిళ్ళ బంట్రోతు . అది తీసుకొని చదివిన వెంకటాచలం గారు నిర్ఘాంతపోయి నిర్వేదనంగా ఉండిపోయారు కాస్సేపు . భర్త స్థితి  చూసిన భార్య "ఏమిటీ విషయం .ఏమి జరిగింది."అని ప్రశ్నించింది .కాటన్ దొరగారు చేపట్టిన గోదావరి నది మీద ఆనకట్ట మరియు కాలువల నిర్మాణం కొరకు తమకు చెందిన పూర్వార్జితం అయిన  పంటభూమి  సర్కారు వారికి అవసరం అయినందున  సర్కారు వారు తీసుకొని నష్ట పరిహారముగా కొంత నగదు పంపించారన్న సారాంశాన్ని చెప్పారు వేంకటాచల గారు భార్యతో .
                                                            ... 
వంటిమామిడి అగ్రహారంలో శివాలయంలో కళ్యాణ  
ఉత్సవాల  ప్రారంభ సన్నాహాలు ఊపు అందుకొన్నాయి.  . హైదరాబాద్ నుండి వచ్చిన ఇవటూరి గౌరీపతిరావు దంపతులు  చంద్రుడు గారి యింట్లో సంప్రదాయ రీతిలో నిత్య  పూజ చేశి  శ్రీకారం చుట్టి సభ్యులలో కొత్త  ఉత్సాహం నింపి దేవాలయం వెళ్ళడానికి సిద్ధం అయి మిగతా వారిని తొందర చేస్తున్నారు .  
శివాలయంలో కళ్యాణ పండగ మొదటి రోజు . 
శ్రీ శ్రీ శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ అమ్మవారికి లక్ష కుంకుమ పూజ . 
 "కుంకుమ పూజ మొదలు పెడుతున్నాము . అందరూ వస్తే గుళ్ళో గోత్ర నామాలతో సంకల్పం చేయిస్తాను " అన్నాడు శివాలయ పూజారి గోపాలం  చంద్రుడుగారి ఇంటికి  వచ్చి . సరే అని అందరూ గుడికి బయలుదేరి వెళ్లారు . 
 "పూజ తర్వాత మిగతా కధ చెప్పాలి మావయ్యా "అని ఆర్డర్ వేసింది విప్పగుంట పద్మావతి . "అలాగే తల్లీ !"అన్నాడు చంద్రుడు గారి అబ్బాయి గుడికి బయలుదేరుతూ . 
                                                                              ... 
శివాలయంలో అమ్మవారికి  కుంకుమార్చన ప్రారంభం అయింది . గర్భగుడిలో అమ్మవారి  పాదాల  చెంత  కూర్చొని  ఋత్వికులు నామాలు పారాయణం చేస్తున్నారు . ఆలయ మంటపం అంతా  భక్తులతో  నిండిపోయింది . స్త్రీలు అందరూ భక్తి శ్రద్ధలతో .. 

శ్రీమాతా శ్రీమహారాజ్ఞీ  శ్రీమత్ సింహాసనేస్వరీ !
చిదగ్ని కుండసంభూతా దేవకార్యసముద్యతా !
ఉద్యద్భాను  సహస్రాభా  చతుర్బాహుసమన్వితా !
రాగాస్వరూపాశారాధ్యా   క్రోధాకారాంకుశోజ్వలా !........ 
అని చేస్తున్న శ్రీ లలితా నామ పారాయణం నలు దిక్కులా మార్మోగుతోంది . పూజలందుకొంటున్న శ్రీ రాజరాజేశ్వరీదేవి పక్కనే ఉన్న శ్రీ విశ్వేశ్వరస్వామి వారిని గర్వంగా చూసింది . అమ్మవారి చూపుకి  ముగ్ధుడు అయిపోయాడు  భోళా  శంకరుడు . పరబ్రహ్మ స్వరూపిణి  చూపులోని అర్థం ... 
""సర్వం ఖల్వినమే వాహం  నాన్యదస్తి  సనాతనం " అన్న భావం . ఇదంతా నేను . నాకన్నా సనాతనం లేదు . ఆది పరాశక్తి నేను . "ఏకమేవాద్వితీయం బ్రహ్మ " వేదం ,బ్రహ్మ ఎప్పుడూ ఏకమే . త్రిమూర్తులు నిత్యం నిర్విరామంగా శక్తిని ధ్యానిస్తారు . మునీశ్వర్లు త్రికాలాల్లోనూ  సంధ్యగా కొలుస్తారు . హోమాలు అన్నిటిలోనూ స్వాహారూపిణి గా  ఆహ్వానిస్తారు . పితృకార్యాలలో స్వాధాస్వరూపిణి గా నమస్కరిస్తారు . అన్న సూచన ఉంది అమ్మవారి చూపులో . 
కుంకుమార్చన ముగిసింది . పాదాల చెంత కుంకుమ రాశితో  శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ అమ్మవారి శిలారూపం అత్యంత సుందరంగా ,అద్భుతంగా ఉంది . నాగాభరణం  అలంకరణతో ఉన్న ఈశ్వరుడు దేదీప్యమానంగా  ప్రకాశిస్తున్నాడు . 
"రేపే నా వైభోగం "అన్నట్లుగా  మనోహరంగా   చూసేడు  అమ్మవారి కేసి లింగాకారంలో ఉన్న పరమశివుడు  . మరునాడు తెల్లవారు ఝామునే  కళ్యాణం 
                                                               ... 
ఇదీ శివాలయం లోని దృశ్యం . దేవతామూర్తులకు  నమస్కరించి ఇంటి దారి పట్టారు  అందరూ .   "వేంకటాచలం  గారు తాఖీదు అందుకొన్నాక  ఏమి జరిగింది చిననాన్నా !" అని ప్రశ్నించాడు  మల్లవరం వెంకటేశ్వర్లు గారి  పుత్రుడు నాగేశ్వర రావు  దారిలో . ఉత్కంట భరించలేక ."ఇంటికి వెళ్ళాక చెబుతానురా"  అన్నాడు చంద్రుడు గారి అబ్బాయి . 
(ఇంకా ఉంది . తరువాయి చతుర్థ భాగంలో చదవండి . వచ్చే వారం .)

 నా చిన్ననాటి మిత్రుడు   పోతాప్రగడ వేంకట భీమేశ్వర రామ కృష్ణ బ్రహ్మం ఛాయా చిత్రాలతో రూప కల్పన చేసిన అద్భుతమైన బ్లాగు " గోదావరి సొగసులు -కోనసీమ అందాలు " నుండి కొన్ని చిత్రాలు మీ కోసం ..వచ్చే వారం వరకూ .....
 గోదారి సొబగులూ  .. కోనసీమ సౌందర్యాలూ   ఆస్వాదించండి . 

 

 

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

  శ్రీ వేంకటాచల వైభవం .        
              ద్వితీయ భాగం -02         

                              

జరిగిన కధ :  వంటిమామిడి అగ్రహారంలో వేంచేసి ఉన్న శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ విశ్వేశ్వర స్వామి వారల  కళ్యాణ ఉత్సవాలు తిలకించడానికి భార్య బిడ్డ తో వస్తాడు పవన్ . పవన్ చిన కృష్ణమూర్తి గారి మనవడు . కళ్యాణ ఉత్సవాలకి వచ్చిన బంధు మిత్రులు చంద్రుడుగారి యింట్లో చిన్న నాటి కబుర్లు చెప్పుకుంటూ ఉండగా యర్రమిల్లి వంశ మూల పురుషులు శ్రీ వేంకటాచలం గారి గురించీ ,శివాలయ చరిత్ర గురించీ వాళ్ళ తరానికి చెప్పమని చంద్రుడుగారి అబ్బాయిని అడుగుతాడు . అందరి కోరిక మేరకు చెప్పడం ప్రారంభిస్తాడు చంద్రుడుగారి అబ్బాయి . ......... 

ఇక చదవండి .       

పాశర్లపూడి లంక .                               

   చుట్టూ  గలగలా గోదారి .                                        లంక గ్రామాలు . పల్లె ప్రజలు . గోదాట్లో ఇసక మేటలు  . గోదారి మీంచి  వచ్చే గాలికి ఉత్సాహంగా తలలు ఊపుతున్నకొబ్బరిచెట్లు .  అంతా పచ్చదనం . ప్రకృతి తివాచీ పరచినట్లు . 

                                                                                                                                                                                 

   

   గోదారి అలల్లో వజ్రపు మెరుపులా తళుక్కు మంటున్న నీరెండ . అద్భుతమైన వాతావరణం .

గోదావరిలో తెరచాప నావల కదలికలు .జాలర్ల వేట. 

ప్రకృతి అందాన్ని కాస్సేపు ఆస్వాదించిన యర్రమిల్లి 
వేంకటాచలం గారు గోదాట్లోకి దిగి సాయంసంధ్య ఆచరించి నది నుండి గట్టు మీదకు వచ్చి దర్భాసనం వేసుకొని వేదం వల్లె వేసుకుంటున్నారు . ఆయన నిత్యం ఉదయం ,సాయింత్రం క్రమం తప్పకుండా ఆచరించే కార్యక్రమం ఇది. 
యర్రమిల్లి వేంకటాచలం గారి పూర్వీకులది పాసర్లపూడి లంక . తరతరాలుగా గ్రామ కరణీకం యర్రమిల్లి వంశస్తులదే . కుటుంబానికి చెందిన పూర్వార్జిత స్థిరాస్తులు పాసర్లపూడి లంక చుట్టు ప్రక్కల ఉన్నాయి . 
అప్పటికి గోదావరి నది మీద ఆనకట్ట కట్టబడలేదు . వరద వచ్చినప్పుడు గోదారి గంగ ఉగ్ర రూపం దాల్చి లంక గ్రామాలన్నీ ముంచెత్తేసేది . వరద తగ్గిన తర్వాత అందంగా హొయలు పోతూ ప్రశాంతంగా ప్రవహించేది . వరద నియంత్రణ లేక పోవటంతో పంట రాబడి అంతంత మాత్రమే . కాటన్ దొరగారు వేల మైళ్ళు సర్వే చేసి గోదావరికి అడ్డుగా ఆనకట్ట నిర్మించటానికి సన్నాహాలు చేస్తున్న రోజులు అవి. 
                                                  ...  
"కాఫీ టిపిన్లకి రమ్మంటున్నారు పెదనాన్నా "అంటూ వచ్చింది యర్రమిల్లి ప్రకాశరావు గారి అమ్మాయి రాజా . "సరేనమ్మా !" అని బదులు యిచ్చి "పదండిరా .
తిరిగి వచ్చాక చెప్పుకుందాం ."అన్నాడు చంద్రుడుగారి అబ్బాయి . కాఫీ టిఫిన్లు ముగుంచుకొని వచ్చాక తిరిగి చెప్పడం మొదలుపెట్టాడు చంద్రుడుగారి అబ్బాయి . 
                                                    ... 
వేంకటాచలం గారిది సనాతన సాంప్రదాయ కుటుంబం . వేదం లో చెప్పబడినది ప్రామాణికంగా నమ్మి తు . చ . ఆచరించే జీవనం ఆయనది . అప్పటికి ఆయన వయసు పాతిక ఏళ్ళ ఫై మాటే .  వేదశాస్త్రాలు క్షుణ్ణంగా అభ్యాసించి ,వేదాలని అనుష్టించి సనాతన ధర్మాన్ని నిష్టగా పాటించి జీవిస్తున్న వ్యక్తీ . వేద శాస్త్రాల్లో నిష్ణాతుడు . కంచు కంఠం లాంటి స్వరం . ఆయన వేదపఠనం   చేస్తూ ఉంటే ఆయన కంఠం నుండి వెలువడే వేద ప్రకంపనలకి ముక్కోటి దేవతలు ఆశ్వీరదిస్తున్నారా అన్నట్లు ఉండేది వాతావరణం . వేంకటాచలంగారు రుద్రం పారాయణ చేస్తే సాక్షాత్ పరమశివుడు కైలాసంలో  తాండవం  చేస్తున్నాడా అన్నట్లు అనిపించేది . అటువంటి అనుభవం చాలా మందికి కలిగేది అప్పట్లో . 
నిత్యం వేద పారాయణం ,గోదారి ఒడ్డున సంధ్యావందనం ,ఈశ్వర భక్తితో గడిచి పోతున్న జీవితం వేంకటాచలం గారిది . అందుకు తగ్గట్టు అనుకూలవతి ,సనాతన ధర్మాన్ని గౌరవించే భార్య సహకారంతో ఏ ఒడిదుడుకులు లేకుండా ప్రశాంతంగా జీవితం గడిచిపోతున్న సమయంలో వచ్చి పడింది ఓ పిడుగు లాటి తాఖీదు . 

(ఇంకా ఉంది . తరువాయి తృతీయ భాగం లో . వచ్చే వారం .వేచి చూడండి . )

               
                               

           

శ్రీ వేంకటాచల  వైభవం

         

                                         ప్రధమ భాగం -01

మాఘమాసం .... చలి కొంచం తగ్గుముఖం పడుతున్న రొజులు. 

అప్పటివరకూ నిస్తేజంగా మత్తులో జోగుతున్న వంటిమామిడి అగ్రహారం ఒక్కసారిగా నిద్ర లేచింది . సింహం జూలు విదిల్చినట్లుగా . కారణం . ప్రతి సంవత్సరం మాఘ శుద్ధః  ఏకాదశి నుండి మాఘ శుద్ధః పౌర్ణమి వరకూ అగ్రహారంలో వేంచేసి ఉన్న 
శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ విశ్వేశ్వర స్వామి వారల కళ్యాణ ఉత్సవాలు . 

బ్రాహ్మణ వీధి . శివాలయానికి దారి . అంతా బంధు మిత్రుల సందడి . కోలాహలం . అగ్రహారం అంతటా పండగ వాతావరణం .

     

       

చంద్రుడు గారి  ఇల్లు  కళ్యాణ ఉత్సవాలకి వచ్చిన బంధుమిత్రులతో నిండిపోయి పూర్ణ గర్భిణిలా నిండు గోదారిలా ఉంది . చాన్నాళ్ళ తర్వాత కలుసుకున్న కుటుంబ పరివారం పలకరింతలు ,చిన్ననాటి ముచ్చట్లు ,అలనాటి వైభావాలు గుర్తు చేసుకుంటున్న వేళ ..... 
"ప్రతిష్ట బ్యాచీ వేరూ ! కల్యాణం బ్యాచీ వేరూ అన్న మాట " అంది   మాగాపు కామేశ్వరి యాదాలాపంగా.  ఇంటికి వచ్చిన చుట్టాలకి కాఫీ ,పలహారాలు "శివాలిక్ హోం " నుండి అటుగా తీసుకొని వెడుతూ . 
హైదరాబాదు నుండి వచ్చిన  చిన కృష్ణమూర్తి  గారి అమ్మాయి మహాలక్ష్మి మరుసటిరోజు అమ్మవారికి జరిగే లక్ష కుంకుమార్చన కోసం పట్నం నుండి తెచ్చిన బంతి ,చామంతి పూలు దారంతో  గుచ్చుతూ పూల మాలలు చేస్తున్నదల్లా మాగాపు కామేశ్వరి అన్న మాట విని "అదేంటిరా ! తమ్ముడూ !అలా అంటుంది కామేశ్వరీ "అంది చంద్రుడుగారి అబ్బాయితో తెగ బాధపడిపోతూ .  
"పోనీ లెద్దూ "అన్న చంద్రుడు గారి అబ్బాయి సమాధానం విన్న తర్వాత మాలలు 
గుచ్చటంలో మునిగిపోయింది మహాలక్ష్మి . 
                                                        ...... 
ఈ మధ్యనే వివాహం చేసుకొని బిడ్డకు తండ్రి అయిన చిన కృష్ణమూర్తి గారి  మనవడు పవన్  దేవుని కళ్యాణ వైభోగం చూపించడానికి భార్య బిడ్డతో వచ్చాడు ఈసారి . 
చంద్రుడుగారింట్లో  ఆరుబయట వాకలి . అందరూ వాకిట్లో కూర్చొని కాలక్షేపం కబుర్లు చెప్పుకుంటూ ఉండగా .... 

"మన వంశ కూటస్థులు వేంకటాచలం గారి గురించీ   , మన శివాలయం చరిత్ర గురించీ  నీకు బాగా  తెలుసు అని వీరంతా అంటున్నారు . మాకు కూడా తెలుసుకోవాలని ఉంది . చెబుతావా పెదనాన్నా "అన్నాడు పవన్ చంద్రుడుగారి అబ్బాయితో . 
"అలాగే !తప్పకుండా !. ఇది తెలుసుకోవాలంటే చరిత్ర పుటల్ని  రెండు  వందల సంవత్సరాలు వెనక్కి తిరగ వెయ్యాలి .ఆసక్తిగా వింటారా మరి" అన్నాడుచంద్రుడుగారి అబ్బాయి . 
"భేషుగ్గా వింటాం " అన్నారు అందరూ ముక్త కంఠంతో . 
 అమ్మవారినీ , స్వామివారిని , పిత్రుదేవతలని మనస్సులో తలచుకొని చెప్పడం ప్రారంభించాడు చంద్రుడుగారి అబ్బాయి .  
                                 (  ఇంకా ఉంది .తరువాయి ద్వితీయ భాగంలో. వచ్చే వారం )
                    

 Children's Day. బాలల దినోత్సవం .   

నవంబరు  పద్నాలుగు . చాచా నెహ్రూ పుట్టినరోజు . బాలల దినోత్సవంగా దేశం అంతటా అట్టహాసంగా జరుపుకుంటాం .ఈ రోజున రాజకీయ నాయకులు ,పెద్దలు, వి . ఐ .పి ల ఉపన్యాసాలు, జెండా ఎగరవేతలూ   షరా మాములే . ఇక చదవండి ... 

అదొక  చిన్న గేటెడ్  కాలనీ . అంతా కలిపితే ఓ వంద మధ్య తరగతి  కుటుంబాల సముదాయం . చిన్నా పెద్దా  కలిపి నాలుగు వందల మంది కన్నా మించరు . అందులో పిల్లల సంఖ్య  ఎక్కువే . వారిలో  పది సంవత్సరాలు కూడా  దాటని వారిదే మెజారిటీ . పొద్దున్నే స్కూలు బస్సుల హడావుడీ  సాయింత్రం పిల్లల ఆటల  సందడి.  ఆ కాలనీ నిత్యం  బాలల కేరింతలతో కళ  కళలాడుతూ ఉంటుంది . ప్రపంచం లోని సంతోషం అంతా అక్కడే ఉన్నట్లు . 
అమ్ములు కి ఆరేళ్ళు . విద్య వ్యాపారంగా మారి పుట్టగొడుగుల్లా విస్తరించిన ఓ  కార్పొరేట్ స్కూల్ లో యు . కె . జి  చదువుతోంది అమ్ములు.   లక్షా చిల్లర ఫీజు చెల్లించి  కార్పొరేట్ స్కూలు లో చేర్పించారు అమ్ములు తల్లితండ్రులు  . ఆ రోజు స్కూలు నుంచి హుషారుగా వచ్చింది అమ్ములు . చేతిలో ఓ కాగితం పట్టుకొని . ఏంటమ్మా చిట్టి తల్లీ ఆ కాగితం అని అడిగాడు అమ్ములు తాతయ్య . మొన్న విశాఖపట్నం లో తూఫాను రాలేదూ తాతయ్యా ! హుద్ హుద్ . వాళ్ళ కోసం డబ్బులు పంపించాలి అందరమూ అని చెప్పి పిల్లలకి ఈ కాగితం ఇచ్చి కాలనీ లో అందరి దగ్గరికి  వెళ్లి డబ్బులు అడగమన్నారు తాతయ్యా  మా స్కూల్ మేడం.   ఎవరు  ఎక్కువ సేకరిస్తే వాళ్లకి సర్టిఫికేట్ ఇస్తారట. ఇది సంఘసేవ ,సామజిక సేవ అని ఏదో  చెప్పారు తాతయ్యా !నాకు సరిగా అర్థం కాలేదు అంది అమ్ములు . పట్టుమని పది ఏళ్ళు కూడా నిండని పసి పిల్లకి సంఘం,సమాజం అంటే పాపం ఏమి తెలుస్తుందిలే అని మనసులో అనుకొని   బావుందమ్మా అన్నాడు అమ్ములు తాతయ్య . మొదిటి రోజు  కాలనీ లోని ఇంటింటా తిరిగి విరాళాలు సేకరించి సంతోషంగా ఇంటికి వచ్చింది అమ్ములు . రెండవ రోజు అమ్ములు అంత హుషారుగా రాలేదు . ఎందుకమ్మా! డల్ గా ఉన్నావు? అని తాతయ్య అడిగితె ఇప్పుడే మీ స్కూల్ ఫ్రెండ్స్ అడిగి తీసుకు వెళ్లారు .ఎంత మందికి  ఇస్తామమ్మా! అన్నారు ఆంటీ వాళ్ళు  అంది అమ్ములు . అవును . అదీ నిజమే కదా తల్లీ ! అన్నాడు అమ్ములు తాతయ్య. మూడవ రోజు విరాళాల కోసం వెళ్ళిన అమ్ములు ఏడుస్తూ ఇంటికి వచ్చింది . ఏమి జరిగింది అని తాతయ్య అడిగితే అమ్ములు వెక్కి   వెక్కి ఏడుస్తూ .. ఇవాళ నేను విరాళం కోసం వెడితే అంకుల్ వాళ్ళందరూ విసుక్కున్నారు  తాతయ్యా !ఇదో న్యూసెన్స్ ఇప్పటికి అరడజను మీ స్కూలు లో చదువుతున్న పిల్లలు వచ్చి వెళ్లారు  అంటూ . లేత హృదయం నలిగి పోయింది  ఈ అనుభవానికి. 
మరునాడు ... 
అమ్ములూ ! లే . స్కూల్ కి టైం అయిపోతోంది అని లేపింది అమ్ములు అమ్మ . 
ఇవాళ స్కూలు కి  వెళ్ళనమ్మా అంది అమ్ములు. 
మరుచటి రోజు కూడా ఇదే తంతు .
అమ్ములూ లేచి త్వరగా తయ్యారు అవ్వు . స్కూల్ కి వెడదాం అని నాన్న అంటే 
నేను ఇక  స్కూల్ కి వెళ్ళను  నాన్నా అంది అమ్ములు. ఎందుకు అని అడిగితే .. అందరి కన్నా నేనే తక్కువగా హూద్ హూద్ విరాళాలు కలెక్టు చేశాను . మా మేడం తిడతారు . నేను స్కూలు మానేస్తా నాన్నా! అంది అమ్ములు . ఆ జవాబు విన్న అమ్ములు తాతయ్య పాపం అభం శుభం తెలియని పసి హృదయం గాయపడింది అనుకున్నాడు మనసులో . 
అమ్ములు స్కూల్ పేరు ఎత్తితే  తుఫాను గాలికి చిగురుటాకులా వణికి పోతోంది . నిద్రలో కూడా స్కూలికి వెళ్ళనమ్మాఅని  కలవరిస్తోంది అమ్ములు. 
దీనికి ఎవరు భాద్యులు ?
కార్పొరేట్ స్కూళ్ళలో మంచి విద్య లభిస్తుందని భావించిన అమ్ములు తల్లితండ్రులా ?
ప్రాధమిక విద్యకి వేలూ ,లక్షలూ ఫీజుల రూపం లో ముక్కు పిండి వసూలు చేస్తూ విద్యని వ్యాపారంగా మార్చేసిన బడా బాబులా  ?
సమాజం లోని ప్రజలా ?
అని నే  ప్రశ్నిచుకుంటే సమాధానం కరువైంది . 
అమ్మ చేతి గోరుముద్దలు తినే పాలబుగ్గల   పసి పాపలకు సంఘ సేవ ,సామాజిక  స్పృహ అంటే ఏమి తెలుస్తుంది ? అందరూ ఆలోచించవలసిన విషయం  అని నా అభిప్రాయం . కల్లా కపటం తెలియని బాలలను విరాళాలు సేకరించిమని వీధుల్లో తిరగ మనడం  ఎంత వరకు సబబో కూడా  మనం ఒక సారి ఆలోచించాలి . నా లాంటి ఛాందసుడు ప్రశ్నిస్తే వచ్చే సమాధానం చిన్న వయసు నుండే పిల్లలకు సంఘ సేవ ,సామాజిక  సేవ  పట్ల చైతన్యం కల్పించి భవిష్యత్తులో మంచి పౌరులుగా ఎదగాలన్నది మా  ఆశయం అంటారు ఈ సమాజ సేవ సంస్థలు మరియు విద్యా సంస్థలూ  .  నిజమే ! ఆశయం ఉన్నతమే.   కాని ఈ సేవ లో పసిపిల్లలు కాకుండా కాస్త వయసు వచ్చిన బాలలను చైతన్యపరిస్తే  మంచిది అన్నది నా భావన .అది కూడా యాజమాన్య సిబ్బంది సారధ్యంలో .  అప్పుడే  అమ్ములు లాంటి బాలలకు ఇటువంటి మానసిక హింస నుండి విముక్తి . కాదంటే ప్రకృతి వైపరీత్యాల సమయంలో విద్యా సంస్థల స్వార్థానికి అమ్ములు లాంటి అమాయక బాలలు ఇటువంటి వేదనకు గురి కావలసిందే . 
మన దేశం లో బాలల హక్కులు పరిరక్షించడానికి ఎన్నో చట్టాలు ఉన్నాయి . కాని బాలల పైన అకృత్యాలు రోజు రోజు కీ  పెరిగిపోతూనే ఉన్నాయి . దీనికి కారణం ఎవరు?  వాటిని అమలు పరచాల్సిన యంత్రాంగం కాసుల  మత్తులో జోగుతూ ఉండటము కాదా ?   ఈ చట్టాలను నిర్దయగా కఠినంగా అమలు పరిస్తే బాలల భవిష్యత్తు బంగారం కాదా ?.
తూర్పు గోదావరి జిల్లా ప్రజలు వ్యయ ప్రయాసలతో హూద్ హూద్ తుఫాను భాదితుల కోసం పంపించిన వంద క్వింటాల్ బియ్యం కోటనందూరు గ్రామంలో రైస్ మిల్లులకు అక్రమంగా తరలించడం ,ఆ తర్వాత పట్టుబడటం ప్రింట్ మరియు ఎలక్ట్రానిక్ మీడియా ద్వారా అందరికీ తెలిసిన విషయం.  ఇలాంటి అడ్డదారులు ద్వారా భాదితులకు అందకుండా  తరలిపోయిన సహాయ విరాళాలు కోకొల్లలు . అమ్ములు లాంటి అమాయక  బాలలు సేకరించిన విరాళం హూద్ హూద్ తుఫాను  భాదితులకు సక్రమంగా చేరాలని కోటి దేవతలను కోరుకుందాం .
ప్రకృతి వైపరీత్యాలను కూడా వ్యాపారంగా మార్చేసిన దౌర్భాగులు ఉన్న ఈ దేశం       "స్వచ్చ భారత్ " లా ఎప్పటికి  మారుతుంది ?
బాల్యం దేవుడు  ఇచ్చిన వరం . బాల్యాన్ని చిదిమేయవద్దు . అన్ని వర్గాల బాలలలో చిరునవ్వు చిందినప్పుడే నిజమైన "బాలల దినోత్సవం ".   
ఆ రోజే "Children's Day".
జైహింద్ . 

 ఈ వ్యాసం ఏ ఒక్కరిని అయినా ఆలోచింపచేస్తే  నా ప్రయత్నం ఫలించినట్లే . 

***********************************************************

శచీదేవి ... ఓ జ్ఞాపకం . 

రెండు నెలల క్రితం ఓ సాయంత్రం కార్తి ఫోను  చేసింది . "ఏంటమ్మా ! ఫోను చేసావు " అని అడిగితే ఒక నిమిషం తర్వాత దుఖం తో పూడుకుపోయిన గొంతుతో "ఏం  లేదు మావయ్యగారూ ! మీతో మాట్లాడాలనిపించి ఫోను చేశా  " అంది కార్తి . జన్మ నిచ్చిన అమ్మని  కోల్పోయిన బాధ ,దుఖం నుంచి ఇంకా తేరుకోలేదు అన్నవాస్తవం స్పష్టంగా అర్థమయింది నాకు కార్తి మాటలలో . ఓ నాలుగు సాంత్వనం కలిగించే మాటలు చెప్పాను . "అలాగే మావయ్యగారూ !ఈ శరాఘాతం నుండి బయట పడటానికి ధైర్యం తెచ్చుకుంటాను "అంది కార్తి . జీవితంలో అమ్మ ఇక కనపడదు అన్న అనుభవం చాలా కాలం వరకూ 

చెదలా మనస్సుని తినేస్తూనే ఉంటుంది. ఇది నేను కూడా అనుభవించాను . అయితే అప్పుడు నాది పరిపక్వత చెందిన వయసు . కార్తి లా చిన్న వయసు కాదు . 

                                                                          ... 

1965 వ సంవత్సరం . ఫిబ్రవరి నెల. రాజమండ్రి నాళం భీమరాజు వీధిలో సత్యవోలు వారి ఇంట్లో పెళ్లి సందడి . వధువు . సత్యవోలు లింగమూర్తి ,సత్యవతి గార్ల కుమార్తె సీతాదేవి . మెళ్ళో గొలుసు లోని లాకెట్ పిప్పరమెంటు బిళ్ళలా చప్పరించే టీన్ ఏజ్ దాటని వయసు . వరుడు . ఇంకెవరు ? నేనే . 

ఆ వివాహం సందడిలో నుదుట అర్థ రూపాయి కాసంత బొట్టుతో మహలక్ష్మిలా కళ కళలాడుతూ ,స్పురద్రూపి అయిన నవ వధువు అంతా తానై చలాకీగా  తిరుగుతూ అందరి దృష్టినీ ఆకర్షించింది . చూడ్డానికి ఎత్తరి అయినా ఆమె వయసు   పదహారు సంవత్సరాలే అన్న విషయం ఆ తర్వాత తెలిసింది . ఆమె వెంట పెళ్లి పనులు పర్య వేక్షిస్తూ  ఓ అందమైన సీతారాముడు . 

వివాహం  అయిన తర్వాత "వీరు ఎవరు? "అని సీతని వాకబు చేస్తే "శచి . మా సీతాపతి భార్య . మా వర్ధనం దొడ్డమ్మ కోడలు . ఆరు నెలలు అయ్యింది . వాళ్ళ పెళ్లి అయ్యి " అని నా సందేహం నివృత్తి చేసింది . 

సీతాపతి రావు ,శచీదేవి  కుటుంబంతో మా అనుబంధం అప్పటినుంచీ  బలపడి విడదీయలేని బ్రహ్మ ముడిలా మా జీవితాలలో ఏర్పడిపోయింది . దీనికి ఓ బలమైన కారణం సీతపతిరావు గారికి సీత మీద ఉన్న ప్రేమా ,అభిమానమూ . ఆయనకు   తన స్వంత అప్ప చెల్లెళ్ళ కన్నా అప్పుడూ ఇప్పుడూ సీత అంటే రవ్వంత ఎక్కువ అభిమానమే . అదే నా పట్ల కూడా ఆ దంపతులు  ఇద్దరికీ . మేము ఢిల్లీ నుండి శాశ్వితముగా  రాజమండ్రి వచ్చిన  తరువాత వారు మేము రాజమండ్రి   లో స్థిరపడటానికి చేసిన సహాయ సహకారాలు ఎన్నో . ఒకసారి మేము కొన్ని ఇబ్బందులలో ఉంటే   సీతాపతిరావు గారు, శచీదేవి  ఫోను చేశి "జగత్పతి గారూ ! మన బంధుత్వం ప్రక్కన పెట్టండి. దానికన్నా మనం మంచి స్నేహితులం అన్న మాట  మరచిపోవద్దు . మీకు ఏ అవసరమైనా మేము ఉన్నాం " అంటే చలించి పోయాను .ఈ అభయం చాలదూ ?ఈ జీవిత కాలానికి .  అదీ వారి అభిమానం మా పట్ల . ఇలా చెప్పుకుంటూ పొతే ఎన్నో ... ఎన్నెన్నోఅంతులేని  ఆప్యాయమైన అనుభవాలు . 

                                                                                 ... 

ముంబై .1989.  సీత  కాన్సర్ వ్యాధి బారిన పడితే శ్రీ రమణమూర్తి ,సుభద్ర గారి సహాయ సహకారంతో మహమ్మారి కాన్సర్ తో  పోరాటం చేస్తున్న రోజులు . ఎలా తెలిసిందో గాని ఒక రోజు ప్రొద్దున్నే శచీదేవి ప్రత్యక్షం సీతాపతిరావు గారి తో సహా ముంబైలో . దిగులుతో యాంత్రికంగా హాస్పిటల్ చుట్టూ తిరుగుతున్న మాకు శచీదేవి రాక  ఆశ్చర్యాన్ని కలిగించినా కొండంత ధైర్యం కలిగించింది . శచీదేవి ఆ నాలుగు రోజులూ మాలో మనో ధైర్యం నింపింది  . ఇంత కన్నా ఏమి కావాలి? ఆత్మీయుల నుండి .

                                                         .... 

2002 వ సంవత్సరం . శచీదేవి, సీతాపతిరావు ల కుమారుడు గుణి పెళ్లి తణుకులో . ఆ పెళ్ళికి రాజమండ్రీ  నుండి వెళ్ళాం మేము . అప్పటికే సీత కి బ్రెయిన్ ట్యూమర్ అని డాక్టర్లు నిర్ధారణ చేశాక ముంబై హిందుజా హాస్పిటల్ లో ఆపరేషన్ కొరకు అన్ని ఏర్పాట్లూ చేసుకున్నాం . మరో రెండు రోజుల్లో ప్రయాణం . గుణి వివాహ వేడుక పూర్తీ అయి విందు మొదలు అయింది . యాంత్రికంగా వేడుకలలో పాల్గొన్నానే  గాని మనసు నిండా దిగులు . చుట్టూ సంతోషం కాని నాలో దిగులు . నా స్థితి ఎవ్వరికి అయనా తెలుస్తుందేమోనని పరిసరాలకి దూరంగా నిలుచున్నా.  ట్యూమర్ ట్రీట్మెంట్ ఎలా  ఉంటుందో అంతకు ముందు అనుభవించాము కనుక అది తలచుకుంటే కన్నీరు ఆగటం లెదు. మొహానికి రుమాలు అడ్డంగా పెట్టుకొన్నా . డైనింగ్ హాల్ కి దూరం గ ఉన్న నన్ను పిలవటానికి వచ్చిన కార్తి నిర్ఘాంత పోయింది నన్ను చూసి . విషయం ఏమిటో తెలియక . అసింటా అతిధితులకు  మర్యాదలు చేస్తున్న శచీదేవి ఇది గమనించి ఉరుకున వచ్చి "చ . ఎందుకూ !కంట నీరు . సీత అనారోగ్యం గురించా ! "అని అడిగింది. ఈ లోపున  సీతాపతిరావు గారు  వచ్చి చేరేరు . "సీతకి వచ్చిన  వ్యాధి కన్నా ట్రీట్మెంట్ భరించడం  కష్టం అమ్మా !క్రితం సారి అనుభవించాను మానసిక వేదన ఒక్కడినీ ! ఈ సారి నా వల్ల  కాదమ్మా ! తట్టుకోలేను"అన్నా.  "దిగులు పడకండి . ఏమి కాదు . సంతోషంగా తిరిగి వస్తారు "అంది ఆప్యాయంగా శచీదేవి అభయ మహలక్ష్మిలా . మరునాడు సీతాపతిరావుగారు  వచ్చి ఇంకాస్త ధైర్యం నూరి పోశారు . వారు ఇద్దరూ ఇచ్చిన కౌన్సిలింగ్ వల్ల వొడ్డున పడ్డాం .
                                                                           ....
మొన్న ఫిబ్రవరి నెలలో ముంబై  చెక్అప్ కి వెడుతూ శచీదేవి తీవ్ర అనారోగ్యంతో ఐ .  సి . యు లో ఉన్న విషయం  తెలిసి దారిలో హైదరాబాద్ లో దిగి అపోలో హాస్పిటల్ కి వెళ్ళాము .  అంతకు ముందు ఓ నెల క్రితం సీత ఒక్కర్తీ చూసి వచ్చింది . ఏభయి ఏళ్ల  వాళ్ళ  ఇద్దరి అనుబంధం   అలా  మత్తుగా మంచం మీద శరీరం నిండా గొట్టాలతో ,సూదులతొ ఉండటం  చూసి చలించి పోయింది . మేము ఐ .   సి . యు  చేరేసరికి సితాపతిరావుగారు ,బెచ్చూ,కార్తి  అక్కడ ఉన్నారు . డాక్టర్ల రౌండ్ ఐయిన తర్వాత సీత వెళ్లి చూసి వచ్చింది . ఆమె తర్వాత నన్ను  తీసుకొని వెళ్లి ఐ . సి . యు ప్రవేశ ద్వారం వద్ద విడిచి వెళ్ళింది కార్తి.  వాళ్ళ అమ్మ బెడ్ చూపించి . బెడ్ మీద నుదిటి మీద పెద్ద బొట్టుతో శచీదేవి అచేతనంగా.....  . స్పృహలో లేదు . ఆమెని చూస్తూ తల మీద అభిమానంగా నిమిరాను . త్వరగా కోలుకొని ఇంటికి వచ్చేయాలని కోరుకుంటూ . ఆ స్పర్సకి ఒక లిప్తపాటు కళ్ళు తెరిచింది శచీదేవి . గుర్తించినట్లుగా సన్నగా బలహీనంగా నవ్వి మగత లోకి జారి పోయింది . బయటకి వచ్చి  సీతాపతిరావు,బెచ్చూ కార్తిలతో కాస్సేపు మాట్లాడి వచ్చేసాము .అలా నలభై రోజులు ఐ . సి . యు లో వున్న తర్వాత ఆరోగ్యం కాస్త మెరుగు పడడంతో డాక్టర్లు "ఏం పర్వాలేదు . ఇంటికి వెళ్ళ వచ్చు " అనడంతో ఇంటికి వచ్చేసింది శచీదేవి . 
గండం గడిచి శచీదేవి  ఇంటికి వచ్చేసిందన్న సంతోషం ఎక్కువ కాలం నిలబడలేదు .
ఒక రోజు రాత్రి నిద్రలోనే వెళిపోయింది దేవుని దగ్గరకు.  ఏమాత్రం సూచనలు ఇవ్వకుండా . ఈ వార్త మనసుని కలచివేసింది . కార్తిని ఓదార్చటం  నా తరం కాలేదు.
                                                      ....
ఈ నెల హైదరాబాదు వెళ్ళినపుడు సీతాపతిరావు గారిని చూడటానికి వాళ్ళింటికి వెళ్ళాం . కార్తి అక్కడే వుంది ఆరోజున . కోడలు లలిత ,గుణి కూడా ఇంట్లోనే ఉన్నారు సెలవు మూలాన . పూర్వం లాగ సరదాగా కబుర్లు చెప్పుకున్నాం అందరమూ . మా కబుర్ల కేంద్ర బిందువు శచీదేవి . ఆమె రచనా  ప్రావీణ్యం ,బాల హనుమాన్ మీద ఆవిడ వ్రాసిన చెమక్కులు , బంధు ప్రేమ, గాంభీర్యం,కోమల హృదయం ,చమత్కారం గురించి చాలా సేపు చెప్పుకున్నాం . పైకి వ్యక్తం చేయక పోయినా శచీదేవి లేని లోటు  కుటుంబ సభ్యులలో తెలుస్తూనే ఉంది .
కాలం గాయాన్ని మానుస్తుంది అని అంటారు . గాయం ఇంకా పచ్చి గానే ఉంది .
శచీదేవి .......

తన కుటుంబానికి ఒక కల్ప వృక్షం .
స్నేహితులకు ఆత్మీయురాలు .
బంధువులకు ఆప్తురాలు .
సమాజానికి హితురాలు ,సన్నిహితురాలూ .
అందరికీ పెద్ద బొట్టు ఆవిడ .
పెద్దబొట్టు  ఆవిడ పెద్ద బొట్టుతోనే వెళిపోయింది . సన్నిహితులందరినీ  అనాధలు చేశి .
కొండంత జ్ఞాపకాలు దొంతరగా మిగిల్చి . ఆ ఆత్మీయ జ్ఞాపకాలు ప్రతి క్షణం వెంటాడుతూ ఉన్నాయి .
శచీదేవి  ఓ జ్ఞాపకం గా మిగిలి పోతుందని నేను కలలో కూడా ఊహించ లేదు .

***********************************************************

అందరికీ  ఆరోగ్యం . 

సీతకి బ్రెయిన్ ట్యూమర్ అని డాక్టర్లు నిర్ధారించాక ముంబైలో హిందుజా హాస్పిటల్ లో వైద్యం కోసం అత్యవసరంగా వెళ్ళవలసిన పరిస్థితి ఏర్పడటంతో మంచానికే పరిమితమైన అమ్మవిషయంలో ఏం చెయ్యాలా అని  మధన పడుతూ ఉంటే రాధమ్మ "అమ్మని నే చూసుకుంటాను.నువ్వు నిశ్చింతగా ఉండు . " అని భరోసా ఇవ్వడంతో అమ్మని  హైదరాబాద్ లో రాధమ్మ దగ్గర కొంత కాలం  ఉంచక తప్పలేదు . ముంబై నుంచి వచ్చాక అమ్మని చూద్దామని హైదరాబాద్ వెళ్ళాను . 

నా  రాక తెలిసి నాతో  ఓ రెండు రోజులు గడపటానికి సికింద్రాబాద్ నుండి వచ్చింది మా రాజప్ప . అదనంగా మాతృసేవ కలిసి వస్తుందని . 

ఇంటిలోనికి రాగానే "జై గురుదేవ్ " అంది మావయ్య , శ్రీరామకృష్ణ, ని ఉద్దేశించి . ప్రతిగా "జై గురుదేవ్" అన్నాడు మావయ్య . పిచ్చా పాటీ మాట్లాడుకున్నాం సాయింత్రం వరకూ అందరమూ . ఆ తర్వాత స్నానాలు కానిచ్చి మరల సమావేశం అయ్యాం . మాటలలో యోగా ,మెడిటేషన్ ,ఆర్ట్ అఫ్ లివింగ్ విషయాలు దొర్లాయి . ఆర్ట్ అఫ్ లివింగ్ ప్రస్తావన రాగానే రాజప్ప మొహం లో కళ ,ఉత్సాహం వచ్చేశాయి . వెంటనే సమావేశం అయిన మా అందరినీ ఉద్దేశిస్తూ "మీకందరికీ ఆర్ట్ అఫ్ లివింగ్ ప్రాధమిక సూత్రాలు నేర్పుతాను ఈ రెండు రోజులూ "అంది .ఆ మాట వినగానే  మావయ్య మొహం వెలిగి పోయింది చిచ్చు బుడ్డీ లా . నేను మాత్రం డీలా పడ్డాను ఆ ప్రపోసల్ వినగానే . 

వెంటనే "నాకు కుదరదమ్మా ! అసలే బి . పి ,చక్కెర బీమారు నాకు . ఎటు పోయి ఏమి వస్తుందో ? " అన్నా భయం భయం గా . "అబ్బే ! అది ఏమీ కాదు . నీ బి . పి ,షుగరు ఇట్టే నయం అయిపోతాయి "అంది రాజప్ప రెట్టింపు ఉత్సాహంతో . "ససేమిరా  కుదరదు "అన్నా ఖరాఖండిగా . "అయితే నీ ఖర్మ "అని మిగతా వారిని "మీ మాటేమిటి ? " అని అడిగింది రాజప్ప . "మేము రెడీ "అని చేతులు ఎత్తి ఓటేశారు . రంగం సిద్ధం అయినందుకు రాజప్ప మనసు పూరీ లా పొంగిపోయింది . నియమ నిబద్ధతలు గల ఆణి ముత్యాలు లాంటి ఆరుగురు శిష్యులు దొరికి పోయారు గురువు గారికి సునాయాసంగా . ఈ శిష్య పరమాణవులను పరిచయం చేయడం నా కనీస కర్తవ్యం మరియు ధర్మం కూడానూ . ఇదిగో వారే వీరు .

ప్రధమం .

మావయ్య . శ్రీరామకృష్ణ . రాధమ్మ భర్త ,నాకు బావ .

"ఆచార్య దేవో భవః "అన్న సూక్తి మనసా వాచా జీర్ణం చేసుకున్న సీనియర్ సిటిజెన్ . సెంట్రల్ గవర్నమెంట్ ఉద్యోగం చేసి రిటైర్ అయిన తర్వాత ఎక్కువ సమయం ఆధ్యాత్మిక చింతనతో కాలం  గడుపుతూ "దేహి "అని ఆశ్రయించిన వారికి శాయశక్తులా సహాయం చేసే మనసున్న వ్యక్తి . రోజు విడిచి రోజు అవసరం ఉన్నా లేక పోయినా ఎండలో పడి సి . జి . హెచ్ . స్ . (CGHS) హాస్పిటల్ కి వెళ్లి మందులు ,విటమిన్లు ప్రోగు చేసుకోవటం ప్రత్యేకత . మందులు టైం కి వేసుకోక పోవడం అదనపు ప్రత్యేకత . భోళా మనిషి . ఎవరు ఏమి చెప్పినా ,చెయ్యమన్నా ఖండించని వ్యక్తిత్వం .
ద్వితీయం . రాధమ్మ . నాకు ,రాజప్ప కి తోబుట్టువు . పదిహేను సంవత్సరాలకే ఝూమ్మని మెళ్ళో పుస్తె కట్టించేసు కొని అత్తగారు లేని గంపెడంత సంసారాన్ని అవలీలగా గట్టు ఎక్కించిన ధీర మహిళ . ఇంటికి వచ్చిన అతిథులను హాలు లో కూర్చో పెట్టి కబుర్లు చెబుతూ మధ్యలో వంటింటిలో పంచభక్ష్య భోజనం సిద్దం చేసి "వడ్డించేశా రండి "అని ధీమాగా ఆహ్వానించే పనిమంతురాలు . త్యాగాలు చెయ్యటం రాధమ్మ ప్రత్యేకత .ఈవిడ కనుమరుగు అవగానే "త్యాగరాజ స్వామి  వారు "అని బాగా దగ్గర వారు అనుకోవటం పరిపాటు . ఎనభై ఏళ్ళు ఫై బడిన వారి దగ్గరనుంచి పసిపిల్లల వరకు "గోరు ముద్దలు " తిని పించటం రాధమ్మ అదనపు ప్రత్యేకత .

తృతీయం . పద్మ ఉరఫ్ కాంతి . అసలు పేరు విప్పగుంట సూర్య కాంతి పద్మావతి . శ్రీ రామకృష్ణ  రాధమ్మల జ్యేష్ట సంతానం .  నేను హైదరాబాద్ వెడితే నా బాగోగులు చూసేది పద్మే . అందుకని నేను అభిమానంగా పద్మ ని "బాస్ "అని సంభోదిస్తాను . రజనీకాంత్ వీరాభిమాని పద్మ . రజనీకాంత్ సినిమాలన్నీ అరడజను సార్లు తక్కువ కాకుండా చూసి డైలాగులు ,సీన్లు బట్టీ పట్టేసింది . టి . వి  లో రజనీకాంత్ సినిమాలు చూస్తూ పూర్తిగా లీనం అయిపోతుంది . అలాంటి సందర్భాలలో ఫైటింగ్ సీన్లు వచ్చినప్పుడు పద్మకి అసింట గా నే కూర్చుంటాను . అర్థరాత్రి నిద్రలో లేచి వంటింటి అల్మారా సొరుగుల్లో దాచి  ఉన్న వేరు శనగ గుళ్ళు ,బఠానీలు ,కొమ్ము శనగలు  పర ఫరా నమిలి వేయటం పద్మ ప్రత్యేకత . "నిన్న వేయించిన వేరు శనగ గుళ్ళు అప్పుడే అయిపోయా ఏమిటే ? " అని వాళ్ళ అమ్మ అడిగితే "అబ్బే ! నాకు ఎమీ తెలీదు అమ్మా ! " అనడం పద్మ అదనపు ప్రత్యేకత . 

చతుర్ధం . శ్రీ లక్ష్మి . పద్మ రెండో చెల్లెలు . బుజ్జి భార్య. బుజ్జి మా సీత పిన్ని ఆఖరివాడు . మావయ్య వరస అయిన బుజ్జిని భోపాల్ వెళ్లి చూసి వచ్చి  వరించింది శ్రీలక్ష్మి . బుజ్జి అందరూ భోజనం చేసే సమయం లో నిద్ర పోతాడు . అందరూ నిద్ర పోయే టైం లో భోజనం చేస్తాడు . "ఇదేం సమయ పాలన రా ! " అంటే "సాఫ్ట్ వేర్ కంపెనీ లో ఉద్యోగం అంటే అలానే ఉంటుంది " అంటాడు . దీనితో ఆ కుటుంబం అంతా ఫాస్ట్ ఫుడ్ సెంటర్లలో జంక్ ఫుడ్ తిని కానిచ్చేస్తున్నారు .పైకి ఆరోగ్యంగా కనిపిస్తున్నా జంక్ ఫుడ్ ధర్మమా అని వీరందరికీ శరీరం లోపల అంతా  డొల్లే .  శ్రీ లక్ష్మి అమెరికన్ ఎయిర్ లైన్స్ లో మార్కెటింగ్ ఆఫీసర్ ఉద్యోగం . అస్తమానం చెవులకు సెల్ ఫోను కట్టేసుకొని నిలకడగా ఉండకుండా ఇల్లంతా కలయ తిరుగుతూ "యా ....... యా ...... ఐనో..... ఐనో ..... "అంటూ అదే పనిగా కస్టమర్స్ తో మాట్లాడటం శ్రీ లక్ష్మి ప్రత్యేకత . ఎంత సీరియస్ విషయం అయినా తేలికగా తీసుకొని చిరునవ్వే  శ్రీ లక్ష్మి అదనపు ప్రత్యేకత . 

పంచమం . విష్ణు . బాస్ ఏకైక  పుత్రుడు . వీడు కడుపున పడ్డప్పుడు పద్మ అలవాటు కొద్దీ అర్థరాత్రి వంటింట్లోకి వెళ్లి వేరు శనగ గుళ్ళు అనుకొని నిద్ర కళ్ళతో గుప్పెడు కంప్యూటర్ చిప్పులు పర పరా నమిలి మింగేసింది అంటారు కొంతమంది  . అందువలన విష్ణు కి పుట్టిన దగ్గరనుంచి కంప్యూటర్ల పిచ్చి . ఏ జనరేషన్ కంప్యూటర్ గురించి అయినా  క్షుణ్ణంగా తెలుసు . ప్రస్తుతం టెక్ మహేంద్రా లో సాఫ్ట్ వేర్ ఇంజనీర్ గా ఉద్యోగం . కంప్యూటర్ మీద ఉంటే నిద్రా, ఆహారాలు మరచి పోవటం విష్ణు ప్రత్యేకత. మోటార్ బైక్ మీద స్పీడుగా దూసుకుపోవటం అదనపు ప్రత్యేకత . 

షష్టమం . లాస్ట్ బట్ నాట్ ది లీస్ట్ . దివ్య . బుజ్జి  శ్రీలక్ష్మిల  ముద్దుల కూతురు . అసాధారణ మైన తెలివి తేటలు . ఏది అయినా చూస్తె దాని లోని ఆటు పాటులు ఇట్టే పట్టేసుకొనే సిసింద్రీ దివ్య . దివ్యకి బంగాళా దుంపల వేపుడు అన్నా ఆలూ చిప్స్ అన్నా చాలా ఇష్టం . ఏడాది పాటు మోడ్రెన్ డాన్సు నేర్చుకుంది దగ్గరలోనే ఉన్న డాన్సు స్కూలు లో . అన్ని పాటలకీ అవే స్టెప్స్ అని అలిస్యంగా తెలుసుకుంది . చిరంజీవి,నాగార్జున ,పవన్ కళ్యాణ్ పాటలకీ ,అన్నమాచార్య కీర్తనలకి ,క్షేత్రయ్య పదాలకి ,దేనికైనా అవే స్టెప్స్ అవ్వడంతో మోకాళ్ళు నొప్పెట్టి డాన్సు కి వెళ్ళడం మానేసింది . డాన్సు మాష్టారు ఇప్పటికీ ఫోనులు చేస్తూనే ఉన్నాడు శిష్యురాలు రావటం లేదెందుకని . ఆలూ చిప్స్ చేతిలో పట్టుకు తిరుగుతూ ఉండడం దివ్య ప్రత్యేకత . బంగాళా దుంపల వేపుడు లేకపోతె భోజనం దగ్గర కాస్సేపు మారాము చేయటం అదనపు ప్రత్యేకత .
                                                                    ....
గురువు గారు మర్నాడు  నుండి పాఠాలు మొదలు పెట్టేందుకు ముహూర్తం నిర్ణయించారు . శిష్యులు అందరూ " ఓకే" చెప్పారు . రాజప్ప శిష్యులందరికీ మరునాడు బ్రహ్మ ముహూర్తం లో క్లాసులు మొదలు అవుతాయని ,అందువల్ల అందరూ ముందుగా రెడీ అవ్వాలని చెప్పింది . విష్ణు టైం కి అలారం పెట్టాడు . ఒకే దానిని నమ్ముకుంటే అభాసు అవుతుందన్న భయం తో ల్యాండ్ ఫోనులో వేక్ అప్ కాల్ ,సెల్ ఫోను లో అలారం ,చేతి వాచీ లో అలారం సెట్ చేసి పెట్టుకున్నాడు . ఎందుకైనా మంచిది అని దేవుని గూట్లోని గంట మంచం ప్రక్కన పెట్టి పడుకొంది రాధమ్మ .
మర్నాడు ఉదయం ఐదు గంటలు . అన్ని అలారాలు "బర్రు ... బర్ర్ "మోగాయి . శిష్యులు అందరూ లేచి తయారు కాసాగారు . గురువు గారు ఈ అలారాలని నమ్ముకోకుండా బాడీ అలారం లేపితే టైం కి రెడీ ఐపోయారు .
హాలులో తివాచీ పరిచాడు విష్ణు . పద్మ వీలుగా ఉంటుందని పంజాబీ డ్రెస్ వేసుకుంది . శ్రీ లక్ష్మి ట్రాక్ సూట్ వేసుకొని హాజరు అయింది . విష్ణు బర్మోడా షార్ట్ ,దివ్య జీన్స్ మీద టీ షర్టు ,రాధమ్మ మడి  చీర ,మావయ్య పంచ, బనియన్ వేసుకొని సిద్ధం అయ్యారు రాజప్ప ఎదురుగా . శిష్యుల్ని పరిశీలనగా చూసి సంతృప్తి చెందారు గురువుగారు . "ఇలాంటి పాఠాలు గురువు ద్వారానే అభ్యసించాలి "అంది రాజప్ప శిష్యులతో . "మరే ... మరే "అన్నారు శిష్య గణం . "నేను గురువు కనుక ఉన్నత స్థానం లో ఉండాలి " అంది రాజప్ప  కుర్చీ లాక్కుని . "ఆచార్య దేవో భవః "అని మనః చరణం చేసుకున్నాడు మావయ్య . తతిమ్మా వాళ్ళంతా గొణుకున్నారు కుర్చీ లేనందుకు .
"ఇక మొదలెడదామా "అంది రాజప్ప . మేము రెడీ అన్న సూచనగా అందరూ బొటన వేలు ఎత్తి చూపించారు . క్లాసు ప్రారంభమయింది . ముందుగా థియరీ చెప్తాను అంది రాజప్ప . ప్రాణాయామం ప్రాధమిక సూత్రాలు వాటి వెనక ఉన్న శాస్త్రీయత చెప్పటం మొదలు పెట్టింది .

"ఓం బీజాక్షరం అని మీకందరికీ తెలుసు కదా "అంది రాజప్ప . "ఆహా !ఎంత పరిజ్ఞానం "అనుకున్నాడు మావయ్య మనసులో . " అసలు "ఓం" అన్నది మూడు అక్షరాల సముదాయం "అన్నారు గురువుగారు . " అ,హ ,మ " అన్నవి ఈ మూడు అక్షరాలూ అని వివరిస్తూ . ఆ తర్వాత వీటిని ఎలా ఉచ్ఛరించాలో శిష్యులకి చెప్పింది రాజప్ప . "అ "అన్న అక్షరం  నాభి నుండి రావాలి . "హ " అన్నది ఛాతీ నుండి రావాలి . "మ "అక్షరం మస్తికం నుండి రావాలి అని చెప్పి ఉదాహరణగా అక్షరాలు ఉచ్చరించింది రాజప్ప . "ఓం " అన్న నాదం ప్రాణనాదం . ఇలా రాజప్ప ప్రసంగం అరగంట సేపు సాగింది . ప్రసంగంలో ప్రాణాయామం వల్ల  శరీరం లోని వివిధ అవయవాలు ఏ తీరుగా పని చేస్తాయో వివరణ ఇచ్చింది . రాజప్ప ప్రసంగం తన్మయత్నంతో విన్నారు శిష్యులు . రాజప్ప జ్ఞానానికి బిత్తరపోయిన శిష్యగణం "ఆహా !ఏమి నాలెడ్జ్ " "ఆహా! ఏమి వితరణ " ఆహా !ఏమి విశదీకరణ "అంటూ మోకాళ్ళ మీద నిలబడిపోయారు రాజప్ప చుట్టూ . అధ్యయనం ప్రారంభించే ముందు థియరీ ఎంతవరకు వంట పట్టించుకున్నారో తెలుసు కుందామని కొన్ని ప్రశ్నలు వేసింది రాజప్ప శిష్యులకి .
"ప్రాణాయామం వల్ల లాభాలు ఏమిటి ? "మొదటి ప్రశ్న .
"ఆరోగ్యం మెరుగు పడుతుంది " మావయ్య జవాబు .
భేష్ ! శరీరంలో ఏ అవయవాలకి మేలు చేస్తుంది ?
"ఊపిరి తిత్తులు ,గుండె ,మెదడు మరియు జీర్ణ అవయవాలు "జవాబు ఇచ్చింది రాధమ్మ .
వెరీ గుడ్ . ఇందులో ముఖ్య ప్రక్రియ ఏమిటి?
"గాలి పీల్చి పైకి వదలటం "అంది శ్రీ లక్ష్మి .
ఇంకాస్త వివరంగా చెప్తారా ? గురువుగారి ప్రశ్న.
"ప్రాణ వాయువు ఎక్కువగా తీసుకుంటాము . దాని వల్ల రక్తం శుద్ధి అవుతుంది "అన్నాడు విష్ణు .
"భళా !అన్నారు గురువు గారు . "ఇంకా ప్రయోజనాలు ఏవైనా  ఉన్నాయా ?"అని ప్రశ్నించారు .
పద్మ లేచి "నాకు తెలుసు" అన్నట్లుగా చేయి ఎత్తింది .
గుడ్ ఎదీ చెప్పు అన్నారు గురువుగారు .
"మరో గుప్పెడు వేరు శనగ గుళ్ళు అదనంగా తినొచ్చు "అంది పద్మ .
నీ మొహం కూర్చో అని ఆగ్రహం చూపించారు గురువు .
"మనం తిన్న ఫుడ్ బాగా డైజెస్ట్ అవుతుంది ఆలూ చిప్స్ తో సహా "అంది దివ్య .
ఎగ్జాక్ట్లీ అన్నారు గురువు ఆనందంగా . దివ్య "చూసారా "అన్నట్లు గర్వంగా అందరి వైపు చూసింది . పద్మకి తన జవాబు రమారమి దివ్య జవాబుకి దగ్గరగా ఉన్నా గురువు గారు చీవాట్లు ఎందుకు వేశారో అంతు  పట్టలేదు .
                                                            ...
"ప్రాణాయామం చేసే ముందు మన శరీరాన్ని ప్రిపేర్ చేసుకోవాలి . గ్రూప్ గా చేస్తే వైబ్రెషనులు బావుంటాయి "అంది రాజప్ప . "అలాగా ! ఎలాగ ? " అన్నారు శిష్యులు . "ఇదిగో !ఇలాగ "చేసి చూపించింది . "ఈ క్రియ వల్ల  కాళ్ళు ,చేతుల జాయింట్లు లూసు అయ్యి శరీరాన్ని మనకి కావలసిన విధంగా  మలచుకోడానికి దోహదం చేస్తుంది . అదేమిటి అంటే ! ముందుగా ఒంటి కాలి మీద లేచి గంతులు వెయ్యాలి . అలాగ ఐదు నిమిషాల సాధన చేసాక ఆ కాలు దింపి రెండో కాలు  ఫైకి లేపి మరొక ఐదు  నిమిషాలు గంతులు వెయ్యాలి . ఈ గంతులు వేస్తున్నప్పుడు రెండు చేతులూ భుజాల జాయింట్ వద్ద లూసు చేసుకొని తొడల మీద తప తపా కొట్టుకోవాలి . ఇది ప్రిపరేషన్ ఎక్సర్సైజు " అని శిష్యులకు భోధించింది రాజప్ప . గురువు చూపించిన విధంగా శిష్యులు గంతులేసారు . గురువుగారు చెప్పినట్లే వైబ్రే షనులు ప్రారంభం అయ్యాయి . ఇది శిష్యులు గమనించలేదు . ఏక ధాటిగా గంతులేస్తున్నారు . బిల్డరు నాసి రకంగా కట్టాడేమో అపార్ట్ మెంట్ బిల్డింగ్ మొత్తం వైబ్రేషనులు కమ్ముకొన్నాయి శిష్యుల గంతులకి . ఈ మధ్యన హైదరాబాద్ లో తరచూ భూకంపాలు వస్తూ ఉండడంతో అపార్ట్ మెంట్ లోని మిగతా ఫ్లాట్ల లోని వాళ్ళు హడ్దిలి పోయి క్రిందకు వచ్చేశారు మూకుమ్మడిగా . కాస్సేపటికి గంతులు ఆగి ప్రకంపనలు తగ్గడంతో ఊపిరి పీల్చుకొని వారి వారి ఫ్లాట్ల కి వెళిపోయారు . ఉపద్రవం తప్పింది అనుకొంటూ .
                                                                       ...
గెంతులు పూర్తి అయ్యాక అందరూ ధ్యాన ముద్రలో కూర్చున్నారు  . దీనిని "చిన్మయ ముద్ర"అని కూడా అంటారని చెప్పింది రాజప్ప . "గురు బ్రహ్మః  గురు విష్ణుః "అన్నాడు మావయ్య . శ్వాస ఎలా పీల్చుకోవాలో ,ఎలా బిగ పట్టాలో ,నాసికా రంధ్రాలలోంచి ఎలా విడిచి పెట్టాలో విడమరచి చెప్పింది రాజప్ప . చేసి చూపించారు శిష్యులు . తర్వాత "ఓం" ప్రాణాయామం ఒక పది నిమిషాలు చేసి కొద్దిగా అలవాటు పడ్డారు . అంతా నిశ్శబ్దం . శిష్యులు "ఆర్ట్ అఫ్ లివింగ్ "లో పూరి గా లీనమయి ఉన్నారు . పచార్లు చేస్తూ శిష్యుల భంగిమలు సరి చేస్తూంది రాజప్ప . కాస్సేపటి  తర్వాత "భూస్ "అని గాలి తీసేసిన టైరు లా శబ్దం చేస్తూ ప్రాణాయామం ముగించారు . తదుపరి చర్య రిలాక్స్ అవడం . అర నిమిషం తర్వాత  ఎక్కడ వాళ్ళు అక్కడ ధబేలు మని క్రింద పడి పోయారు . శ్వాస బిగ పట్టి . అలా ఇదు నిముషాలు పడి  పోయిన తర్వాత అందరూ లేచి కూర్చున్నారు . "ఇదర్రా !సింపుల్ గా ప్రాణాయామం అంటే "అంది  రాజప్ప .
                                                                   ...
మరునాడు ముందు రోజు లానే అలారాలూ ,కుప్పి గెంతులూ ,చిన్మయ ముద్రలూ ,రిలాక్సేషన్లూ నిర్విఘ్నంగా సాగాయి . నిన్నటి మీద బాగా చేస్తున్నారని పొగిడారు గురువుగారు శిష్యుల్ని . రోజూ  చేస్తే ఆరోగ్యం బాగా ఉంటుందని ముక్తాయింపు పలికారు . సాయింత్రం తన ఇంటికి వెడదామని బయలు దేరింది రాజప్ప . రెండు మూడు రోజుల తర్వాత ప్రగతి సమీక్ష చేస్తానంటూ . లిఫ్ట్ ఎక్కిస్తూ "జై గురుదేవ్ "అన్నాడు మావయ్య . "జై గురుదేవ్ " అని లిఫ్ట్ బటన్ నొక్కి మాయం ఐపోయింది రాజప్ప . వీడ్కోలు తర్వాత లోపలికి  వస్తూ "గురు సాక్షాత్ పర బ్రహ్మః  తస్మ్యై శ్రీ గురు వే నమః "  అని మనసులో అనుకున్నాడు మావయ్య .
                                                                     ...
రాత్రి కి నా  రాజమండ్రి తిరుగు ప్రయాణం . రాజప్ప వెళ్లి మూడు రోజులు గడిచి పోయాయి . అనుకున్న ప్రకారం ఈ రోజే శిష్యుల ప్రగతి సమీక్ష . రాజప్ప వెళ్ళాక మూడు రోజులూ కఠోర శ్రమ తో ప్రాణాయామం చేశారు శిష్యులు . విష్ణు పర్యవేక్షణ లో .
                                                               ...
శెలవు రోజు కావటాన అందరూ ఇంట్లోనే ఉన్నారు . పరిశీలనగా చూశాను అందరినీ. అందరిలో వింత కళ ,క్రొత్త వెలుగులు ,చురుకు, ఉత్సాహం ప్రస్పుటంగా కన్పించాయి. సాన పెట్టిన వజ్రాలు అయిన శిష్యులను  చూశిన తర్వాత వారి అనుభవాలు తెలుసు కోవాలని అనిపించింది . పేరు పేరునా ప్రతి శిష్యుని ,శిష్యురాలిని ప్రశ్నించా . వారి జవాబులు విన్న తర్వాత దిమ్మ తిరిగి పోయింది . మీరే వినండి . ఆ అనుభవాలు ఏమిటో !.
ఇంటర్వ్యూ క్రమానుసారంగా మొదలు పెట్టాలని దివ్య తో ప్రారంభించి మావయ్యతో ముగించాను . ముందుగా దివ్య .
వాట్ ఇస్ ది సీక్రెట్ అఫ్ యువర్ ఎనర్జీ ?
"ఆలూ "అంది దివ్య చేతిలో రెడీ గా వున్న చిప్స్ ప్యాకెట్ విప్పుకుంటూ . ప్రాణాయామం కి ఆలూ కి ఉన్న లింకు అర్థం కాలేదు .
తర్వాత విష్ణు .
నీ ఉత్సాహానికి కారణం ఏమిటో చెబుతావా బాబూ !
"రిలాక్సేషన్ . అంటే ఊపిరి బిగపట్టి క్రింద పడిపోవడం ".
నెక్స్ట్ . శ్రీ లక్ష్మి.
"ఆప్ కీ సౌందర్య కా రాస్ క్యా హై ? ". "మెడిటేషన్ "అంది శ్రీ లక్ష్మి ముసి ముసి గా నవ్వుతూ . ఆ వెంటనే "యా ..యా.. ఐ నో ... ఐ నో ... "అంటూ సెల్ ఫోను తో బిజీ అయిపొయింది .
తర్వాత క్రమం లో పద్మ వంతు . "బాస్ ! నీ ఆరోగ్య రహస్యం ఏమిటి అమ్మా ! ".
వేరు శనగ గుళ్ళు అనబోయి నాలిక కరచుకొని "కుప్పి గెంతులు"అంది . కుప్పి గెంతుల కీ  ఆరోగ్యానికి వున్న కనెక్షన్ నాకు తెలిసింది కాదు .
రాధమ్మ వంతు వచ్చింది . "మీ శక్తి సామర్ధ్యాల రహస్యం ఏమిటో చెప్పగలరా ! ".
"గోరు ముద్దలు తిని పించడం " ఠకీ మని జవాబు ఇచ్చింది . చేతికి అంటుకొన్న గారెల పిండి మడి  చీరకి తుడుచుకుంటూ .
లాస్ట్ బట్ ది మోస్ట్ . శ్రీ రామకృష్ణ .
నీ ఉల్లాసానికి కారణం ఏమిటి మావయ్యా ? అని అడిగితె "యోగా "అన్నాడు . ప్రక్కనే పెట్టుకున్న మందుల సంచీ నుంచి రెండు గడువు దాటి పోయిన విటమిన్ మాత్రలు బఠానీ గింజల్లా నోట్లో వేసుకుంటూ .
                                                                       ...
ఈ ఇంటర్వ్యూ సమయంలో రాజప్ప ఎప్పుడు వచ్చిందో ఎవరమూ గమనించ లేదు. శిష్యుల జవాబు విందామని గడప దగ్గర నిలబడి పోయింది . శిష్యుల ప్రగతి స్వయంగా వీక్షించిన గురువు గారు "ఆ ......... "అంటూ దభాలున నేల  మీద పడిపోయారు . ఆ శబ్దానికి శిష్యులు  అందరూ చూపు మరల్చి చూస్తే  నేల  మీద గురువు గారు . గురువు గారు క్రొత్త పాఠం మొదలు పెట్టారు అనుకొని "హా ......"అంటూ శిష్యులు ఎవరి స్థానాల్లో వాళ్ళు ధభీల్మని పడిపోయారు  .
                                                                         ...
కిందన కారు పార్క్ చేసుకొని అప్పుడే లోపలికి వచ్చాడు మేజర్ బావ . లోపల ఏ సందడి లేదు . అంతటా నిశ్శబ్దం . దానికి తోడు హాలు నిండా ఊపిరి బిగ పట్టేసి నేల మీద పడిపోయిన  శిష్య పరమాణువులు . "ఏమి జరిగింది " అన్నట్లు కను బొమ్మలు ఎగరేసి నా వైపు చూశాడు . పెదాల మీద చూపుడు వేలు వుంచి "హుష్ .. "సౌజ్న చేసాను నేను .
నేల బారు మంచం మీద పడుకొన్న అమ్మ ఇదంతా చూసింది . నన్ను పిలిచి "అందరూ శోష వచ్చినట్లు ఉన్న పళంగా పడిపోయారు . ఏం జరిగిందిరా! " అంది .
"ఆసనాలు వేస్తున్నారు అమ్మా! "అన్నా .  "ఎందుకూ "అంది . "మంచి ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి .   ఇవి చేస్తే  మందులు   అవసరం లేదట ". అన్నా . "ఎవరు చెప్పారూ ! అలా ! " అంది . రాజప్ప అన్నా నేను .
"ఇంత  సుళువు వైద్యం ఉండగా వేలకు వేలు పోసి నాకు ఇంగ్లీషు వైద్యం ఎందుకురా !పిచ్చి సన్నాసీ ! "
"అది కాదమ్మా " అన్నా నేను. "ఎదీ కాదు . నేనూ వేస్తా ఆసనాలు  ! " అని నేల బారు మంచం మీద దబ్బున పడిపోయింది అమ్మ .
"మా " అని నేనూ  పడిపోయాను నేల మీద.

***********************************************************          

ఆకుపచ్చని జ్ఞాపకాలు .

పిఠాపురం మహారాజావారి సంస్థానంలో కోన ప్రాంతంలో సముద్ర తీరాన ఉన్న పల్లెటూరు వంటిమామిడి . బొత్తిగా రవాణా సౌకర్యం లేని గ్రామం . గ్రామం మొగ లో ఉన్న బాట దాటి బ్రాహ్మణ వీధిలోకి రాగానే రెండు మూడు ఇళ్ళు దాటిన తర్వాత ఎకరం విస్తీర్ణంలో అతి సువిశాలమైన పెంకుటింటిలో మండువా వాటా బుల్లి గారిది .

బుల్లి గారి ఇంటి ముంగిట నిలబడగానే ఎదురుగా వీధి అరుగు . వీధి అరుగు మీంచి సింహద్వారం దాటగానే వసారా . వసారా కి   ఇరువైపులా ధాన్యం నిలవ చేసుకొనే గదులు . ఒకటి తూర్పు వైపున మరోటి పడమర వైపు . ఇంకొంచం ముందుకు వెడితే విశాలమైన అంగణం . ఆకాశమే ఫై కప్పు ఈ అంగణం కి . అంగణం దాటితే వసారా . దాని వెనుక బుల్లి గారి గది . బుల్లి గారి గది దాటగానే విశాలమైన మండువా . మండువా తర్వాత ఉత్తరపుటిల్లు . అది దాటి ఇంకా ముందుకు వెళ్తే వంట వసారా . వంట వసారా కి తూర్పున పూజ గది పడమర వైపు వంట గది . వంట వసారా కి ఆనుకొని ఉన్న చూరు క్రింద తూర్పు ,పడమరల వైపు పెద్ద రాతి అరుగులు . వీటి మధ్య నుంచి ఎనిమిది అడుగుల వ్యాసం ఉన్న నూతికి దారి . నూతికి చుట్టూ పెద్ద రాతి  చప్టా . ఆ వెనక పశువుల సావిడి, పెరడూ . బుల్లి గారి గది నుండి ఉత్తరపుటిల్లు దాకా సరంబీ . దాని పైన వాడపల్లి పెంకులుతో నేసిన పైకప్పు . రోళ్ళు బద్దలయ్యే రోహిణి కార్తె లో  కూడా ఎ . సి . వేసుకున్నంత చల్లగా ఉంటుంది  బుల్లి గారి ఇల్లు .
                                                 ...
బుల్లి గారు నూతి చప్టా లో నిలబడి చేద తో నీళ్ళు తోడుకొని  స్నానం ఆచరించడంలో ఉన్నారు . స్నానం ముగించగానే ఉదయించే సూర్యునికి అర్ఘ్యం తర్పణం  చేసి సూర్య నమస్కారాలు చేస్తున్నారు . "ఓం మిత్రాయ నమః ,ఓం రవియే నమః,ఓం సూర్యాయ నమః   ,ఓం భానవే నమః ,ఓం ఖగాయ నమః ,ఓం ఊష్ణ్నే నమః ,ఓం హిరణ్య గర్భాయ నమః ,ఓం మారీచాయ నమః ,ఓం ఆదిత్యాయ నమః ,ఓం సవిత్రే నమః ,ఓం ఆర్కాయ నమః ,ఓం భాస్కరాయ నమః "అని సూర్య నమస్కారాలు చేసుకొని తడి బట్ట విడిచి ,మడి బట్ట కట్టుకొని రాగి చెంబులో  నీళ్ళు ,ఉద్ధరిణి ఉంచుకొని వంట ఇంటి వసారా చూరు క్రింద పడమర వైపు ఉన్న పెద్ద రాతి అరుగు మీద తూర్పు అభిముఖంగా ఆసనం వేసి కూర్చొని జపం చేసుకోవడానికి ఉపక్రమించారు బుల్లి గారు .
ఇదంతా ఉత్తరపు ఇంట్లోంచి ఆసక్తిగా చూశాడు అప్పటికి 12-13 ఏళ్ల వయసు ఉన్న సూర్యం మావయ్య . అప్పుడే బీజం పడింది . ఎప్పటికి అయినా తను తన మావయ్య బుల్లి గారిలా క్రమశిక్షణ గల వ్యక్తి గా జీవితంలో ఎదగాలన్న కోరిక . కాలం ఆ తర్వాత చాలా ముందుకు పోయింది .
                                                                       ...
1985-86 సంవత్సరం అనుకుంటాను . నేను ఆఫీసు పని మీద పూణే నగరం దగ్గర ఉన్న" కడక్ వాసలా" వెళ్ళడం జరిగింది . పని అయిన వెంటనే సూర్యం మావయ్య కి ఫోను చేశా . కుశలం తెలుసుకోవాలని .
"రేపు ఆదివారం . ఏమి చేస్తున్నావ్? "అన్నాడు మావయ్య ."ఏమీ లేదు . ఖాళీ . "అన్నా . "అలా అయితే  మధ్యాన్నం లంచ్ కి వచ్చేయి . " అని వాళ్ళ ఇంటికి ఎలా రావాలో విపులంగా చెప్పబోయాడు మావయ్య . "పర్వాలేదు మావయ్యా ! ఎలాగోలాగ అడ్రస్ కనుక్కొని వస్తాలే ." అన్నా . "అది కాదు వివరం విశదం గా చెప్పాలని మా మావయ్య బుల్లి గారు నాకు నేర్పేడు . అందుకని చెబుతున్నా ." అన్నాడు సూర్యం మావయ్య . "అలాగే . చెప్పు . " అన్నా చేసేదేమిలేక .
                                                                      ...
పూణే నగరం . బొంబాయి రోడ్డు . 2/23. పాటిల్ ఎస్టేట్స్ . ఇదీ అడ్రస్ . నేను వెళ్లేసరికి మావయ్య నా రాక కోసం వీధి గుమ్మం దగ్గర ఎదురు చూస్తూ నిలుచుని ఉన్నాడు . "వచ్చావా ! ప్రోద్దుటినుంచి మహా హడావిడి పడిపోతున్నారు మీ మావయ్య ." అంది భాస్కరం అత్తయ్య వంటింట్లోంచి వస్తూ . ఆ మాటకి చిన్నగా నవ్వేడు మావయ్య . కాస్సేపు పిచ్చా పాటీ మాటలు చెప్పుకున్నాక "వడ్డిస్తాను రండి . "అంది భాస్కరం అత్తయ్య వంటింట్లో భోజన ఏర్పాట్లు చేస్తూ .
వంటిట్లో కి వెళ్ళగానే ఒక్కసారిగా ఆశ్చర్యపోయాను . గది చిన్నది అయినా ఎంతో అరమరికగా పెట్టుకుంది అత్తయ్య సామాన్లన్నీ . అలమారాల్లో ఉంచిన స్టీలు గిన్నెలు,కంచాలు ,పళ్ళాలు  మెరిసి పోతున్నాయి . "కానిద్దాం . " అన్నాడు మావయ్య పరీషం చేస్తూ . అంతకు ముందు రెండు రోజుల నుండి గెస్ట్ హౌస్ భోజనంతో వి సిగిపోయిన నేను ఆ రోజు తృప్తిగా భోజనం చేసాను . అమ్మలా  భోజనం పెట్టింది భాస్కరం అత్తయ్య . పాయసం తో ముగిసింది విందు .
                                                                        ...
ఆ మధ్యన నేను ,రాజప్ప సూర్యం మావయ్యని ,భాస్కరం అత్తయ్యని చూడటానికి వెళ్ళాం . ముందుగా ఫోన్ చేస్తే వాళ్ళ ఇంటికి ఎలా రావాలో వివరం చెప్పాడు మావయ్య అలవాటుగా . నాకు పూణే అనుభవం గుర్తుకు వచ్చింది . ఫ్లాట్ నెంబర్ 303. ఉదయసూర్య క్లాసిక్ అపార్ట్ మెంట్స్, ఎస్ బి ఐ కాలొనీ ,గాంధీ నగర్ ,హైదరాబాద్ . నేను రాజప్ప ఈ అడ్రస్ కి చేరుకోనేసరికి సాయింత్రం నాలుగు గంటలు అయింది . "రా "అన్నాడు మావయ్య నన్ను, రాజప్పని చూశి . "వచ్చారా. " అంది భాస్కరం అత్తయ్య లోపలి గది లోంచి హాల్లోకి వస్తూ . "ఎలా ఉన్నావ్ ! అత్తయ్యా . "అన్నాం  నేనూ ,రాజప్ప ఒకేసారి . "ఎలాగో కాలక్షేపం చేస్తున్నాం అమ్మా ! నాకు ఈ కాలి  నొప్పి భాద పెట్టేస్తోంది . ఏ పని చేయలేకపోతున్నా . అంతా మావయ్యే చూసుకుంటున్నారు " అంది కూచుంటూ . అది విన్న మావయ్య నవ్వేశాడు . కాస్సేపు కబుర్లు అయ్యాక ఒక ఫోటో ఆల్బమ్ తెచ్చి"చూడండి "అంటూ  ఇచ్చింది అత్తయ్య . ఆ ఫోటో ఆల్బమ్ లో పూణే లో తెలుగు అసోసియేషన్ వారు  సూర్యం మావయ్యని సత్కరించిన ఫోటోలు ఉన్నాయి . "ఇది చూశావా " అంది భాస్కరం అత్తయ్య ఒక ఫోటో చూపిస్తూ . "ఏదీ "అని చూశాము ఇద్దరమూ . అందులో మెడలో దండలతో భాస్కరుడిలా వెలిగి పోతున్నాడు సూర్యం మావయ్య . "చాలా బావుంది "అన్నాము . అది విని అత్తయ్య కళ్ళలో మెరుపులు ,మావయ్య ముఖం లో వెలుగులు .
"ఫ్రిజ్జి లో పిండి ఉంది . వేడి వేడిగా ఇడ్లీ వేస్తా !  "అంది అత్తయ్య లేవబోతూ . "ఇప్పుడు అవి ఎమీ వద్దు అత్తయ్యా "అన్నాం . "కష్టం ఎమీ లేదు . పొనీ దిబ్బ రొట్టి వెయ్యనా "అంది అత్తయ్య . ఆవిడ అబిమానం కి చలించిపోయి "అలాంటి దేమి వద్దు గానీ నువ్వు విశ్రాంతి గా కూర్చో " అన్నాము . "సరే !ఈ ఫోటోలు చూడండి" అంది ఇంకో ఆల్బమ్ చేతికి ఇస్తూ . అవి మనవరాలి పెళ్లి ఫోటోలు .అన్నీ చూస్తే గాని తృప్తి పడలేదు అత్తయ్య . "వస్తాం మావయ్యా ! మళ్లీ  వస్తాం అత్తయ్యా ! "అని దంపతులు ఇద్దరికీ పాదాభివందనం చేసి బయలుదేరాం . "ఆయుష్మాన్ భవః " అని ఆశీర్వదించారు దంపతులు ఇద్దరూ.  మేము శెలవు తీసుకొని వస్తూ ఉండగా "మా మనవడు ఉన్నాడు . లక్షణంగా ఉంటాడు . లండన్ లో ఉద్యోగం . పెళ్ళి ప్రయత్నాలు చేస్తున్నాము . మంచి సంబంధం ఉంటే చెప్పమ్మా! అచ్చం హీరో మహేష్ బాబు లా ఉంటాడు  "అంది అత్తయ్య మాతో గర్వంగా. ముందు రోజు "దూకుడు "సినిమా చూశాము. మహేష్ బాబు అన్న మాట వినగానే నవుకున్నాం . ఆవిడకి మనవడి మీద ఉన్న ప్రేమకి  అసలు కన్నా వడ్డీ ముద్దు అన్న మాట గుర్తుకి వచ్చి . ఇదంతా చూస్తున్న సూర్యం మావయ్య నవ్వీ నవ్వనట్లు  చిన్న గా నవ్వేడు . సత్తిరాజు లక్ష్మీనారాయణ లా . లిఫ్ట్ ఎక్కుతూ ఉండగా "వస్తూ వెళ్తూ ఉండండి అమ్మా "అంది అత్తయ్య . లిఫ్ట్ కిందకి వచ్చేశింది .
                                                                 ...
కొద్ది రోజుల తర్వాత వడ్డాది రాధమ్మ ఫోను చేసి "విషయం తెలిసిందా ! " అంది . "ఏ విషయం " అన్నా  కొంచం అనుమానంగా. "భాస్కరం అత్తయ్య నిన్న మధ్యానం పోయింది " అంది రాధమ్మ . అప్పటికే తీవ్ర అనారోగ్యంతో  ఉన్న భాస్కరం అత్తయ్య కాలం చేసిందన్న కబురు నన్ను ఆశ్చర్య పరచలేదు గానీ ఖేదం కలిగింది అన్నది మాత్రం వాస్తవం . ఇంకాస్త వాస్తవంగా చెప్పాలంటే బాధే ఎక్కువగా కలిగింది .
బాధ ఎందుకు ?
సుమారు ఏడూ దశాబ్దాల సూర్యం మావయ్య గృహస్తు జీవితంలో గృహిణిగా అద్భుతాలు పండించిన భాస్కరం అత్తయ్య ఇక లేదు అన్న భావన వల్ల .
                                                                      ...
మనసంతా చీకటి . బుల్లి గారి ఇంటిలో అంగణం లో అమావాశ్య రాత్రిలా .
ఈ స్థితిలో  ఉన్న నాకు ప్రారంభంలో చెప్పిన దృశ్యం మనోఫలకం మీద కదలాడింది . ఓం సూర్యాయనమః ,ఓం భాస్కరాయానమః  అన్న ఆదిత్య నామాలు గుర్తుకొచ్చాయి  . అప్పుడు స్ఫురించింది . భాస్కరమే  సూర్యం అన్న తత్త్వం .
ఇదే అద్వైత  సిద్ధి . ఇదీ అమరత్వ లబ్ధి .  ఇక దుఖం ఎందుకూ !
                                                                          ...
ఒక సందర్భం లో సూర్యం మావయ్య ఆర్ధిక ప్రణాళిక ,ఆదాయ వనరులు బట్టి వ్యయ నియంత్రణ ,నెలవారీ కుటుంబ బడ్జెట్ నిర్వహణ తెలుసుకొని ఆశ్చర్యపోయా . "ఎలా నేర్చుకున్నావ్ మావయ్యా ఈ కౌటిల్య శాస్త్రం ! "అని అడిగితే
మావయ్య జవాబు ఇదీ . "నా చిన్నతనంలో దగ్గర కూర్చో పెట్టుకుని బుల్లి మావయ్య నేర్పేడు . ఇప్పటికీ మావయ్య నేర్పిన పద్ధతే నాది "అన్నాడు . నేను  ఇంకొక ప్రశ్నసంధించాను . "నీ చిన్నప్పుడు ఎవరెవరు ఉండేవారు బుల్లి గారి ఇంటిలో? ". 
"బుల్లి మావయ్య ,బావ, అదే బుల్లిగారి చిన్న కొడుకు ,అమ్మ ,నేను,తమ్ముడు రామం కలిసి ఉండేవాళ్ళం. బావ నా కన్నా రెండేళ్ళు పెద్ద  " అన్నాడు.
"ఆ రోజుల్లో బావ చెవులకు బంగారు పోగులతోనూ ,మెళ్ళో వాళ్ళ అమ్మ బంగారు నగలతోనూ ఇల్లంతా తిరుగుతూ ఉండేవాడు " అన్నాడు రామం మావయ్య కలుగచేసుకొని . తమాషా గా అనిపించింది .
                                                                        ...
మీకు ఇంతవరకూ బుల్లి గారెవరో నే చెప్పలేదు కదూ ! . బుల్లి గారు నా పితామహులు . చిన్నతనంలో చెవులకు పోగులు, మెళ్ళో నగలు వేసుకుని బుల్లి గారి ఇంటిలో  తిరిగిన  ఆయనే మా నాన్న . చంద్రుడు గారు . మా బామ్మ సూర్యం ,రామం మావయ్యలకి స్వయానా మేనత్త . ఇదీ మా బంధం . ఇదే మా అనుబంధం .
                                                                 ...
నేను కూడా చంద్రుడు గారిలా చెవులకు బంగారు పోగులతోనూ ,మెళ్ళో బంగారు గోలుసులతోనూ తిరుగుతూ ఉన్నాను అని మీరు  అనుకుంటే పొరపాటు పడ్డట్లే .
నాకు చెవులకు బంగారు పోగులూ ,మెళ్ళో బంగారు గొలుసులూ లేవు . మనసు నిండా ఆకుపచ్చని జ్ఞాపకాలు మినహా .
                                                              ...
ఈ రచనలో వర్ణించిన బుల్లి గారి ఇంటి ఛాయా చిత్రాలు కొన్ని మీ కోసం :

 బుల్లి గారి ఇంటి వీధి వసారా ,సింహద్వారం   లోని వసారా ధాన్యం నిల్వ గదులు

 బుల్లి గారి గది ముందు వసారా                                  బుల్లి గారి గది


                   మండువా                                             ఉత్తరపుటిల్లు

             పూజ గది                                     నుయ్యి ,చప్టా ,పశువుల సాల

         తులసికోట                              పెరడులో కొబ్బరి చెట్లు

                                           ****************
కొసమెరుపు :నా పేరు నచ్చి బుల్లి గారు కూడా నా పేరే తనకి పెట్టేసుకున్నారు .

                                           *** ***************