కధాకేళి.

                            కథాకేళి

                          మాస శీర్షిక.

                                1

                          May 2021

                       కొత్త ఆవకాయ .

తెలుగు వారి లోగిళ్ళల్లో  మహా శివరాత్రి , ఉగాది ,శ్రీ రామ నవమి పండగలు ముగిశాక ఊరగాయల సందడి మొదలవుతుంది.అప్పటికి ఎండలు ముదురుతాయి . జిహ్వ కొత్త ఆవకాయ రుచులకు అల్లాడిపోతుంది.  ఇల్లాలి  హడావుడితో ఇంటాయనకి కాలూ.. చేయి ఆడదు. జ్యేష్ట మాసం చివర రోజులు మరియు వైశాఖ మాసం ఏడాది పొడవునా నిల్వ ఉండే  ఆవకాయ పెట్టుకోడానికి అనువైన సమయం . అప్పటికి మామిడికాయ టెంక కట్టి ముదురుగా ఉంటుంది.

మా అగ్రహారానికి దగ్గిరగా ఉన్న చిన్న టౌన్ తుని. ఏమైనా సరకులు , మందులు , అపరాలు కావాలంటే తుని వెళ్లి తెచ్చుకోవల్సినదే మరి. సోమరాజు సినిమా టాకీస్ వద్ద బస్సు దిగి ఆంజనేయస్వామి గుడి దాటి  పోలీసు నూతి మీదుగా ముందుకు వెళితే నాలుగు వీధుల కూడలి. అక్కడ ఎడమవైపు తిరిగితే కొద్ది గజాల దూరంలో కుడి వైపున రాజా వారి హైస్కూలు. ఈ హైస్కూలు పక్కన కుడివైపు ఎత్తు అరుగుల కొట్టు దాసరి అప్పలరాజు గారి కిరాణా దుకాణం. మా రోజుల్లో నాణ్యమైన సరకునకు కేర్ ఆఫ్ అడ్రస్ దాసరి అప్పలరాజు గారి దుకాణమే. ఇప్పుడు ఆ ఎత్తు అరుగులు అవీ లేవు. దానికి బదులు ఒక అధునాతనమైన షాపింగ్  మాల్ దర్శనమిస్తుంది.యాజమాన్యం దాసరి అప్పలరాజు గారి వారసులే. 

వేసవికాలం సెలవలు కనుక తనతోపాటు నన్ను కూడా తుని తీసుకొని వెళ్ళేవాడు మా నాన్న. అవకాయ సరంజామా లిస్టు నా నిక్కరు జేబులో పెట్టి. అప్పలరాజు కొట్టు వద్ద జాతర లాగ జనం. అంత జనంలోనూ మమ్మల్ని చూడగానే " ఒరేయ్! వంటిమామిడి జమిందారులు వచ్చేరు . చాప వెయ్యరా ! " చలోక్తిగా అని అప్పలరాజు సరంజామా లిస్టు అందుకొని చక చకా కట్టించేసి , అంతా జాగ్రత్తగా మళ్లీ ఒకసారి చెక్ చేయించి తాటాకు బుట్టలో ప్యాక్ చేయించి  పక్కన పెట్టించేవాడు. మా నాన్న " అలా బజారులో కాస్త పని చూసుకొని వస్తా! అప్పలరాజూ!  " అని అంటే " భేషుగ్గా వెళ్లి రండి. మీ సరకులు క్షేమం . " అనేవాడు నవ్వుతూ.

అవకాయ సరకులతో ఇంటికి చేరిన తర్వాత హాయిగా పెరట్లో నూతి లోంచి పది బాల్చీల నీళ్ళు తోడి పోసుకున్న తర్వాత బడలిక పారిపోయి ప్రాణం హాయిగా అనిపించేది.మర్నాడు  పాలేరుని రమ్మని సువర్ణరేఖ కాయ పురమాయింపు. ఈ లోగా అమ్మ మండుటెండలో ఓ రెండ్రోజులు అంగణంలో సరకులు ఆర పెట్టేది. అంగణంలో కాలిన గచ్చు మీద ఆరబెట్టిన అవకాయ సామాన్లు  ఫెళ ఫెళ ఆరిపోయేవి. చేలో పండిన పచ్చ మిరపకాయలు గల గలా  అడేవి.  పనిమనిషి సూరమ్మ నాలుగు కుంచాలు మల్లె పూలు లాంటి రాయి ఉప్పు తెచ్చి దంచి రెడీగా ఉంచేది. ఎక్కడినుంచో వచ్చి ఎప్పుడో  అగ్రహారంలో స్థిరపడిన తెలుకుల సత్యం ఆరు వీసెలు పప్పు నూనె ఆడించి తెచ్చి ఇచ్చేవాడు. ఆవాలు , మిరపకాయలు దంచి  గుండలు రెడీ అయ్యాక మామిడికాయ ముక్కలు కొట్టించి గుండలు కలిపి ఆవకాయ పెట్టేసేది అమ్మ. ఒకరకమా ! పచ్చ ఆవకాయ , ఎర్ర ఆవకాయ , మెంతికాయ , మాగాయ , తొక్కుడు పచ్చడి , బెల్లం ఆవకాయ , కాయ ఆవకాయ … ఓహ్ ! ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే బోలెడు. పచ్చ ఆవకాయ మా తుని తాలూకా బ్రాహ్మణ కుటుంబాలలో ప్రత్యేకమైన ఆవకాయ. ఓ సారి రుచి చూశారంటే వెంటపడినట్లే .

                              ….

పట్టణాలలో స్థిరపడిన తర్వాత పై అనుభవాలన్నీ  నెమరింతలు గా మిగిలిపోయాయి.తోటలో ఆకతాయిలు కోసుకుపోతున్నారని చెట్టుకు ఉన్న మామిడి కాయలు అన్నీ కోయించి ఇంటికి తెచ్చేసాడు రామకృష్ణ (సంధ్య వాళ్ళాయన ) చెప్పా పెట్టకుండా.  నేడు ఆవకాయ పెట్టుకోవడం అతి సులభం అయిపోయింది. అంతా రెడీ మేడ్. నాలుగు రోజుల క్రితం మా ఇంట్లో సీత   (ఇల్లాలు), సంధ్య ( మేనకోడలు ) సామూహికంగా ఆవకాయ పచ్చడి కార్యక్రమం చేపట్టారు. మేడ మీద ఒక్కర్తీ ఊరికే కూర్చోవడం ఎందుకని రామకృష్ణ తల్లిగారు ఓ చెయ్యి వేయడానికి అని వచ్చి రెండు కాళ్ళు మడిచి చతికిల పడిపోయారు. ఉస్సూరంటూ . "వెధవ ఆన్లైన్ క్లాసులు. టైమూ , దిబ్బాలేదు . చస్తున్నాం . మేం హెల్ప్ చేస్తాం " అంటూ వచ్చి కూర్చున్నారు వర్ష , ఋషీ . సంధ్య పిల్లలు. అవకాయ పచ్చడి కార్యక్రమం వంతుల వారీగా సాగిపోతోంది. సంధ్య మధ్యలో కలుగచేసికొని    "అవును . అంతే ! క………...దా మరి" అంటోంది. వాళ్ళ అత్త మాటలకి . క కి దా కి రాజమండ్రీ నుండి గుంటూరుకు మధ్య ఉన్న దూరం అన్నట్లుగా. సంధ్య పని ఉప్పు కలపటం. అవకాయ పచ్చడి పెట్టడం కార్యక్రమం ఓ కొలిక్కి వచ్చింది.

" సంధ్యా… ఉప్పు సరిగ్గా వేసావు కదా .." అని అడిగింది సీత. 

" నువ్వు చెప్పినట్లే  వేసాను అత్తా " అంది సంధ్య. అని " కాకపోతే … ఉప్పు ఎక్కువ అయితే నాది భాధ్యత కాదు ." అంది . నాన్ కమిటల్ గా.

" ఏదీ ! ఎంత వేశావు ? అడిగింది సీత.

" ఇదిగో ! " చూపించింది సంధ్య.

" చంపావ్ ! అది మామిడి ముక్కలు వేసుకొనే కొలతే ! "  అని తల బాదుకొంది సీత.

" కాకపోతే నీకు చూపించాను క………దా." అంది.

మరోసారి నెత్తి బాదుకోవడం తప్ప ఇంకో దారి కనిపించలేదు సీతకి.

మళ్లీ వచ్చే మాసం కలుద్దాం.

-------------------------------------------------------------

                         కథాకేళి.

                       మాస శీర్షిక.

                               2

                        జూన్ 2021.

  

                     ఆట కదరా! శివా !

                              *****

డాక్టర్ గారు రివ్యూకి నెల రోజుల తర్వాత రమ్మన్న రోజు రానే వచ్చింది. కానీ హాస్పిటల్ కి వెళ్ళడం ఒక పెద్ద సమస్య అయి కూర్చుంది. ఒక వైపు అడ్డూ అదుపూ లేకుండా రోజు రోజుకీ పెరుగుతున్న కరోనా కేసులు. లాక్ డౌన్ . కర్ఫ్యూ విధింపు. ఇలాంటి  క్లిష్ట పరిస్థితుల్లో బయటకు వెళ్లడమంటే సమస్య నెత్తి మీదకు తెచ్చుకున్నట్లే. ఏమిటి పరిష్కారం అని ఆలోచిస్తూ ఉంటే డ్రైవర్ టిక్కూ వచ్చి " ఈ రోజు డాక్టర్ గారి వద్ద చెకప్ కదా !  పదండి వెళదాం ." అని కారు బయటకు తీశాడు. వెళ్లి కారు లో కూర్చున్నాను. ఇంటి వద్ద బయలు దేరిన కారు  శ్రీ రామచంద్ర హాస్పిటల్ వద్ద ఆగింది.

రిసెప్షన్ లో నా ఫైలు ఇచ్చాను. " కూర్చోండి. ఇంకాసేపట్లో డాక్టర్ గారు వస్తారు. " అంది రిసెప్షనిస్ట్. "  అలాగే ! " అని అక్కడ ఉన్న కుర్చీలో కూలబడ్దా. ఎదర గోడకు పెట్టిన టీవీలో గోల గోలగా న్యూస్ వస్తోంది.  " టీవీ సౌండ్ కొంచెం తగ్గించు అమ్మా " అని రిసెప్షన్ డెస్క్ వద్ద ఉన్న అమ్మాయిని అడిగితే ఆమె వచ్చి తగ్గించింది. ప్రశాంతంగా అనిపించింది. టీవీ గోల తగ్గగానే. నా దృష్టి రిసెప్షన్ కౌంటర్ వెనకాల ఉన్న కిటికీ అద్దాల ద్వారా ప్రకృతి వైపు మళ్ళింది. వసంత ఋతువు కావడం వలన ఆవరణలో చెట్లు అన్నీ లేత ఆకు పచ్చదనం పులుముకున్నాయి . మండే ఎండలో గొడుగు పట్టినట్లు విశాలంగా విస్తరించిన కొమ్మలు. వాటి మీద అక్కడా...ఇక్కడా  పిచ్చుకలు , గోరింకలు. రిసెప్షనిస్ట్ వెనుక గోడకు బిగించిన స్ప్లిట్ ఏసీ నిశ్శబ్దంగా పనిచేస్తూ  రూం ని చల్ల పరుస్తోంది. బయట ఉన్న ఏసి ఔట్ డోర్ యూనిట్ వద్దకు ఓ పిచ్చుక రావటం  అక్కడ నుండి కింద పడే నీటి బొట్టు ఒడిసి పట్టుకొని దాహం తీర్చుకోవటం నా దృష్టిలో పడింది.  నీటి బొట్టు ఏ జీవికి అయినా ప్రాణ మూలాధారం అన్న సత్యం వెన్నుతట్టి గుర్తు చేసింది. అదే నీరు ప్రాణాలు బలి తీసుకుంటుంది అని నాకు తెలుసు. 

డాక్టర్ గారు హాస్పిటల్ కి వచ్చే సమయం సమీపిస్తుండటంతో పేషంట్స్ సందడి మొదలైంది. 

                            ***

నాకు చిన్నప్పటి నుంచి డాక్టర్ వృత్తి అంటే చాలా గౌరవం. అభిమానం. ఆ చిన్న వయసులో డాక్టర్ల మీద కొంత ఈర్ష కూడా కలిగేది. ఎంచక్కా ! డాక్టర్లకు జ్వరాలు అవీ రావు కదా. ! చాలా అదృష్టవంతులు అనుకొనేవాడిని. పెద్దయితే నేను కూడా డాక్టర్ అయి , తెల్లకోటు వేసుకొని మెడలో స్టెతస్కోప్ వేలాడేసుకుని  , ఓ చేయి తెల్ల కోటు జేబులో పెట్టుకొని దర్జాగా తిరగొచ్చు అని కలలు కనేవాడిని. ఈ ఆలోచనలు నన్ను మాతామహులు సత్యం గారి ఇంటిలో నా చిన్నతనం రోజులకు ఊపిరి పోశాయి.  ఆ రోజుల్లో నేను తాతగారి ఇంట్లో ఉండి చదువుకునే వాడిని. మా ఊరిలో  సరైన చదువు నేర్పే వ్యవస్థ లేనందున . చాలా చిన్నతనంలోనే నాకు జన్మనిచ్చిన తల్లితండ్రులతో , తోబుట్టువులతో అందరిలా  బాల్యం గడిపే అవకాశం కోల్పోయాను ఆవిధంగా.

                            ***

సావిట్లో అరుగు మీద కూర్చుని చదువుకుంటున్న పార్వతి  అక్కడ ఆటలు ఆడుకుంటున్న నన్ను" ఒరేయ్ ! ఇలా రా ! " అని పిలిచింది. పార్వతి మా అమ్మ చెల్లెలు. నాకు పిన్ని.  ఎంబీబీఎస్ ( MBBS )  చదువుతోంది. అప్పుడు నా వయసు పది సంవత్సరాలు దాటాయి. పిన్ని డాక్టర్ చదువు  చదువుతోంది అని  నాకు చాలా గర్వంగా అనిపించేది. అప్పట్లో తాతగారి  ఇంట్లో  నన్ను అందరూ  ప్రత్యేకంగా చూసుకునేవారు. అదే కాకుండా చిన్న వయసులో అమ్మా .. నాన్నలకు వందల మైళ్ల దూరంలో చదువు కోసం వచ్చినందుకు అభిమానం తో కూడిన ఆప్యాయత నిండిన జాలి . తాతగారి ఇంట్లో నా అలనా, పాలనా పార్వతి మరియు సీత పిన్ని ఇద్దరు చూసుకునేవారు.  పార్వతి మొహంలో ఎల్లప్పుడూ చెరగని చిరునవ్వు. కోపంలో కూడా బిగిసి పట్టిన చిరునవ్వు. 

                             ***

హాస్పిటల్ లో హడావిడికి నా ఆలోచనలు సాలెగూడు దారంలా తెగిపోయాయి. 

"డాక్టర్ గారు పిలుస్తున్నారు ." అని చెప్పింది అసిస్టెంట్ . లోపలికి వెళ్ళాను.

" ఎలా ఉన్నారు " అని ప్రశ్నించారు  డాక్టర్. చేతులకు సానిటైజర్ రాసుకుంటూ.

" పర్వాలేదు . బాగానే ఉన్నా ! . " అన్నాను.  డాక్టర్ గారు స్టెతస్కోప్ ని నా ఛాతి , వీపు మీద పెట్టి గుండె చప్పుడు విని " అంతా బానేఉంది . ఇవే మందులు కంటిన్యూ చెయ్యండి . రెండు నెలల తర్వాత మళ్లీ రివ్యూ ." అని నా ఫైల్ లో నోట్స్ వ్రాసుకొని నా చేతికి ఇచ్చారు. థాంక్స్ చెప్పి ఫార్మసీలో కావలసిన మందులు తీసుకొని బయట పడ్డాను. బయట డ్రైవర్ టిక్కూ రెడీగా ఉన్నాడు. ఇంటికి రాగానే ఎందుకైనా మంచిదని కోవిడ్ జాగ్రత్తలు లో భాగంగా కట్టుకున్న బట్టలు తడిపి స్నానం చేసి తెరిపిన పడ్డాను. అప్పటికి లంచ్ టైమ్ అయింది. లంచ్ కానిచ్చి పడక మీద వాలి యధాలాపంగా పక్కన ఉన్న  మాగజైన్ పేజీలు తిరగేస్తుంటే తనికెళ్ళ భరణి గారి   " ఆట కదరా ! శివా! " కంట పడింది. ఎన్నిసార్లు చదివినా మళ్లీ మళ్లీ చదవాలనిపించే సరళ సాహిత్యం . చదువుతూ ఉండగా నా ఆలోచనలు తిరిగి పార్వతి వైపు మళ్ళాయి.

                             ***

సావిట్లో కూర్చొని  అనాటమీ పుస్తకం తెరిచి చదువుకుంటున్న  పార్వతి పిన్ని వద్దకు వెళ్ళాను. " కూర్చోరా ! " అంది పిన్ని. కూర్చున్నాను. అప్పుడు  గమనించాను పార్వతి పిన్ని పక్కనే  పేముతో అల్లిన బుట్ట. ఆ బుట్టలో ఏమున్నాయో అన్న కుతూహలం పెరిగింది. అప్పట్లో నేను చాలా అర్భకంగా ఉండేవాడిని. సన్నగా చేతులు , కాళ్ళు . ఎముకల గూడులా ఉండేది నా ఆకారం. అలాగని ఆరోగ్యానికి ఢోకా లేదు.  ఎదర కూర్చున్న నన్ను " ఒరేయ్ !  పై చొక్కా తీసేసి నా పక్కకు రా ! " అంది పిన్ని. చెప్పినట్లే చేశాను.  పక్కన ఉన్న పేము బుట్ట తెరిచింది. అందులో ఏమున్నాయో అన్న ఆత్రంతో అటువైపు నా దృష్టి పెట్టా. చూడగానే నా ఒళ్లు జలదరించింది పోయింది . పేము బుట్టలో  మానవ శరీరం తాలూకు ఎముకలు .పుర్రె తో సహా . బుట్ట తెరవగానే అదో రకం వాసన. తట్టుకోలేక పారిపోతూ ఉంటే "ఉండరా !" అంటూ నా ఎడమ చెయ్యి పట్టుకుంది పార్వతి పిన్ని. విగ్రహంలా ఉన్నచోటే నిలబడిపోయాను భయంతో.

                             ***

ఎప్పుడు పట్టిందో కునుకు . కాస్సేపు విశ్రాంతి తర్వాత నిద్ర లేచి చూస్తే పక్కనే బోర్లా పెట్టిన పుస్తకం కనిపించింది. తనికెళ్ళ భరణి గారి సాహిత్యం లోని ఈ క్రింది చరణాలు పదే పదే మదిలో మ్రోగుతున్నాయి.

                ఆటకదరా ! శివా  

               ఆటగదరా ! కేశవా 

               ఆటకదరా ! జననాలు

               ఆటకదరా ! మరణాలు 

                మధ్యలో ప్రణయాలు 

       ఆటకదరా ! శివా ఆటకదరా ! కేశవా  

నిజమే . ఈ సృష్టిలో జరుగుతున్నదంతా ఒక ఆటే ! భగవంతుడు ఆడుకుంటున్న బొమ్మలాట. ఇదే సృష్టి లోని  సారాంశం అనిపించింది సూక్ష్మంగా. అలోచనలు తిరిగి పార్వతి పిన్ని వైపు మళ్ళాయి.

                              ***

నా మొహంలో భయం గమనించిన పార్వతి పిన్ని ఆప్యాయంగా తన చేతితో నా బుగ్గలు నిమిరి MANDIBLE అని బుట్టలో నుంచి పుర్రె తీసి దవడ ఎముక తో సరి చూసుకుంది. పుర్రె ను చూడగానే కెవ్వుమని అరిచా. ముచ్చెమటలు పోశాయి. ఒళ్లంతా తడిసి పోయింది.    " ఎందుకు  భయం . నేనున్నాగా " అంది పిన్ని. వణుకుతూ అలాగే నిల్చున్నా. ఇంకొక పొడవాటి ఎముక తీసి నా పై చేయి ఎముకతో సరి చూసి HUMERUS అని తృప్తి పడింది. అలాగే ఇంకొక పొడవాటి ఎముక తీసి నా మోకాలు కింద భాగం వద్ద పెట్టి TIBIA అని బుట్టలో పడేసింది పిన్ని. ఈ తతంగమంతా ఏమిటో నాకు అర్ధం కాలేదు. ఇక భయం తట్టుకోలేక నేల మీద ఉన్న చొక్కా వేసుకొని అక్కడనుంచి పారిపోయా. "ఆగరా ! ...ఆగరా ' " అని పార్వతి పిన్ని నన్ను వారిస్తున్న అరుపులు వినిపిస్తున్నా నా పరుగు ఆపలేదు. వంట గది నుంచి బయటకు వస్తున్న అమ్మమ్మ కనిపించింది. భయంతో అమ్మమ్మ ని వాటేసుకున్నా. అప్పుడే వీధిలో నుండి ఇంట్లోకి వస్తున్న తాత సత్యం గారి దృష్టిలో పడింది ఈ దృశ్యం. " ఏమైంది " అని అడిగారు అమ్మమ్మ ని . విషయం తెలుసుకున్న అమ్మమ్మ వివరం చెప్పింది. తాత సత్యం గారికి. అంతా విని ఆయన సముదాయించి లాల్చీ పక్క జేబులోంచి బేడ కాసు ( రూపాయి లో ఎనిమిదో వంతు ) తీసి నా చేతిలో పెట్టి   " సాయంత్రం ఫుట్బాల్  మ్యాచ్ చూసి రా. " అని తన గదిలోకి వెళ్ళిపోయారు. అప్పటికి నా గుండె దడ కాస్త తగ్గింది. మర్నాడు పార్వతి  పిన్ని demonstration చదువు నాకు తప్పలేదు. . ఈ సారి ఎముకలు నిర్ధారణతో  పాటు స్టెతస్కోప్ తో శ్వాస స్పందనలు , గుండె చప్పుళ్ళు ,  ఉదర పరీక్షలు వగైరా అన్నీ జరిగాయి. ఇవి అన్నీ జరిగిన తర్వాత పార్వతి పిన్ని నోట్స్ వ్రాసుకుంది. ఆ సమయంలో కాస్త విశ్రాంతి దొరకటంతో మెల్లగా జారుకోబోయా. గమనించిన పార్వతి పిన్ని నా ప్రయత్నం అడ్డుకుంది. అమ్మమ్మ ఈ విషయంలో జోక్యం చేసుకోవడంతో నిత్యం ఈ శిక్ష నాకు తప్పలేదు. కొన్నాళ్ళకి ఎముకలకు అలవాటు పడ్డాను. భయం తగ్గింది. పార్వతి పిన్ని MBBS  పరీక్షలు ముగిశాక గానీ నాకు విముక్తి కలుగలేదు. " 

హమ్మయ్య" అని ఊపిరి పీల్చుకున్నాను. పార్వతి పిన్ని పరీక్షలు పూర్తి అవగానే .

                           ***

ఆ రోజు.ప్రతి రోజూ లాగే తెల్లవారింది. అందరూ దినచర్యలో బిజీగా ఉన్నారు. ఎందుకో ! కాఫీలు త్రాగే వంటింటి సావిడి వద్ద రోజూ ఉండే కోలాహలం లేదు. రోజూ ఉదయాన్నే కుంపటి వెలిగించి అందరికీ కాఫీలు ఇచ్చే డ్యూటీ పార్వతి పిన్నిది. అందరూ మొహం కడుక్కొని  గుక్కెడు కాఫీ గొంతుకలో పోసుకుందామని  చావడి వద్దకు చేరుకుంటున్న వేళ- కాఫీ ఏర్పాట్లు కనిపించలేదు. పార్వతి పిన్ని కూడా కనిపించలేదు. కాస్సేపు వేచి చూసి అమ్మమ్మ కాఫీ కలిపి అందరికీ ఇచ్చింది. ఒక గంట సమయం గడిచిన తర్వాత కూడా పార్వతి పిన్ని జాడ తెలియలేదు. ఇంట్లో తలో మూలకి వెళ్ళి వెతికినా ఫలితం లేదు. బంధువుల ఇళ్ళకు , పార్వతి స్నేహితుల ఇళ్ళకు వెళ్లి వాకబు చేశాం. ఫలితం శూన్యం. ఇంట్లో పార్వతి పిన్ని వస్తువులు ఎక్కడివి అక్కడే ఉన్నాయి.  పేము బుట్ట తో సహా.  నిస్పృహ , నిస్సహాయం ఆవరించింది అందరిలో. అప్పుడు మా గుంపులో ఎవరో అన్నారు . "ఈ రోజు పార్వతి పరీక్ష రిజల్ట్స్ వస్తాయి కదూ " అని. ఇది చాలా అనుమానాలకు దారి తీసింది. " పెరడులో ఉన్న బావి లో వెతకండి రా! " అన్నారు ఇంకెవరో. తాత సత్యం గారు నూతిలో దిగే పనివాళ్లని పిలిపించి వెతికించారు. కాస్సేపు గాలించిన తర్వాత పార్వతి పిన్ని దొరికింది. ప్రాణాలతో మాత్రం కాదు. నిర్జీవంగా.  అది చూసిన తాత సత్యం గారు కుప్పకూలిపోయారు. ఆయన పెట్టుకున్న ఆశలు అవిరిగా మారిపోయాయి. అందరిలో శోకం దహించివేస్తోంది. ఊహించని పరిణామం. ఇటువంటి దారుణమైన నిర్ణయానికి పార్వతి పిన్ని కి గల కారణాలు ఎవ్వరికీ అంతు పట్టలేదు.ఆ తర్వాత విషయం వివరం తెలిసింది.

అప్పట్లో పరీక్షా ఫలితాలు దినపత్రికలో ప్రకటించేవారు. ముందురోజు ఫలితాలు ప్రింట్ మీడియా చేరేవి ప్రకటనకు.  పార్వతి పిన్ని ఎట్లాగో  తన పరీక్ష ఫలితం ముందురోజే తెలుసుకుంది. పరీక్ష తప్పడం తో  ఆ రాత్రి నిర్ణయం నిశ్చయం చేసుకుంది. నిశి రాత్రి నిర్భయంగా బావిలో దూకి  ప్రాణాలు తీసుకుంది. 

పసుపు కుంకుమలతో పార్వతి పిన్ని భౌతికకాయానికి  కన్నీటితో వీడ్కోలు పలికాము అందరమూ.ఆ తర్వాత కాలంలో ఈ సంఘటన నా మీద తీవ్ర ప్రభావం చూపింది.  కన్న తల్లి లా నా ఆలన పాలన చూసిన పార్వతి పిన్ని ని మరచి పోవడం నాకు సాధ్యం కాలేదు.  ఈ దుర్ఘటన సుమారు ఏడు దశాబ్దాల క్రితం జరిగింది. అప్పుడు చిన్నతనం. పెద్దయిన తర్వాత భరించలేని బాధను కలిగించే ఈ ఘటనకు నాలోని   భావాలకు ఆకృతి …...

పాతిక సంవత్సరాలు అయినా జీవితంలో చూడని పార్వతి MBBS పరీక్ష  పోయిందని బావిలో పడి ఆత్మహత్య చేసుకోవడం ఒక పిరికి చర్య. ఆమె జీవితంలో అడుగు పెట్టడం అదే మొదలు. అదే అంతము అయింది.లేత వయసులో పూర్తి జీవితపు రాళ్ల బరువు మోసిన కళ్ళు.ఆమె ముఖంలో,చూపుల్లో, నడకలో , విధానంలో ఎంతో బరువు.ఆమెలో కనపడని అందం , వినపడని సంగీతం ఉండేది.ఆమె మాటల్లో ఎంత విచారం ! విషాదం ఉందో ఈ రోజున తెలిసింది. ఆమె సుందర వదనం వెనుక ఎంత బాధ, కన్నీళ్లు , కఠినత్వం , నిర్దయ ఉందో ఈ నాడు అర్థమయింది. మన జీవితాల మధ్య ఈ అభిమానానికి కారణం ఏమిటో బోధపడదు.

ఆనందాలు , ఆశలు , అనుభవాలు నశించడమే  మృత్యువు .  నిద్రలో కలలో వచ్చి మాయం అయినట్లుగా పార్వతి మా ఇంటి నుండి మాయమయింది. ప్రకృతిలో ఉన్న ఉన్నతి అంతా నాకు ఆమెలో కనిపించేది. ఒక్క నిమిషంలో మాయమయింది - ఆ ఉన్నతి - మా పార్వతి ! హఠాత్తుగా -ఆశాసౌధాలు కూల్చి అందరి జీవితాలు చీకట్లు చేసింది ఆమె . ఎంతో తెలివైన పని అనుకొని , త్యాగం అనుకొని , ఆత్మవంచన చేసుకొని అనంత వేదన తెచ్చిపెట్టింది పార్వతి - తల్లి తండ్రులకి , ఆత్మీయులకు.ఆమె వేదన ఊహించుకోవచ్చు గానీ- తలచుకోవడం , భరించడం కష్టం. ఆమెలో ఏ తుఫాను రేగిందో మరి - అంత కఠిన నిర్ణయం తీసుకోవడానికి. ఆ తుఫాను ఎంత ఘోరంగా పరిణమించింది.

లోతులు తెలియనిది మా పార్వతి.

కుంతీ దేవి సూర్యుని గురించి తనకు ఉపదేశించిన మంత్రం పఠించిన తర్వాత సూర్యుడు తీక్షణమైన కాంతితో ప్రత్యక్షం అయితే  సూర్యుడిని చూడటానికి శక్తి చాలక  ఓ చెట్టు వెనుక దాక్కుంది  అని ఓ కథనం. అలా…. నా బాల్యం తో ముడిపడిన పార్వతి జ్ఞాపకాలు  బరువైన బాధ . ఒక విధమైన express చేయలేని Pathos. మా పార్వతి పిన్ని పేరు కనకదుర్గ.  

       కనకదుర్గమ్మ తల్లికి వందనాలు.

                ఆట కదరా! శివా  

                ఆట కదరా నీకు.

***************************************

 

                          కధాకేళి.

                        మాస శీర్షిక.

                              3

                        జూలై 2021.

                           

                               వాన.

ఎర్రటి సూరీడు పొద్దు అంతా మింగేసి నిద్దుర పోతున్నాడు . రాత్రంతా కురిసిన వెన్నెల కర్పూరంలా కరిగిపోతోంది.  రాత్రి గంప కింద పెట్టిన కోళ్లు ఇంకా వెలుతురు రాకుండానే  కొక్కొరో … కో  అని  అరుస్తూ గోల చేస్తున్నాయి. ఆరుబయట నిట్రాట కి కట్టిన  చూడితో ఉన్న తెల్లావు నెమరు వేసుకుంటూ పక్కనే కట్టిన దూడను ప్రేమగా నాకుతోంది .

                               ***

ఓ ఝాము ముందే నిద్రలేచిన చల్లమ్మ  పాక  తుడిచి కళ్ళాపు జల్లి ముగ్గు పెట్టి పందుంపుల్ల నమిలే వేళకి నులక మంచం మీంచి నిద్ర లేచిన దేవుడు బద్దకంగా ఒళ్లు విరుచుకొన్నాడు .

నిద్దరోయిన సూరీడు తూర్పు దిక్కున మెల్లగా ఉదయిస్తున్నాడు.రోహిణీ కార్తె ప్రవేశించి వారం రోజులయింది. చండ ప్రచండ ఎండలు మినహా మబ్బు జాడ లేదు. 

దేవుడు మొహం కడుక్కొని ఆవు , దూడను తోలుకొని చేలో మేపటానికి వెళ్ళే ప్రయత్నం లో ఉన్నాడు. చల్లమ్మ చద్ది ముంత కట్టి ఇచ్చింది  దేవుడికి. 

                              ***

సత్తెమ్మ కి ఆరునొక్క కాన్పులు అయ్యాయి. ఏ ఒక్క బిడ్డా బతికి బట్ట కట్టలేదు. అష్టమ గర్భం దాల్చిన  సత్తెమ్మ  ఈ సారైనా పుట్టబోయే బిడ్డ బతికి బట్ట కట్టాలని అగ్రహారం గుడిలో ఉన్న శివయ్యకు మొక్కుకుంది. శివయ్య సత్తెమ్మను ఈ సారి కనికరించాడు. మగ బిడ్డను కనింది సత్తెమ్మ . బిడ్డ బతికి " కేర్ " మన్న అరుపు విన్న సత్తెమ్మ ప్రసవవేదన మరచి ప్రేమగా పసిబిడ్డను హృదయానికి హత్తుకుంది. శివయ్యకు మనసులో కోటి దండాలు అర్పించుకొంది . నాలుగు కాలాలు బతకాలని బిడ్డకు " దేవుడు " అని నామకరణం చేసింది సత్తెమ్మ. 

దేవుడు పెరిగి పెద్దవాడు అయాడు.. యుక్తవయసు రాగానే తమ్ముడు కూతురు చల్లమ్మ మెళ్లో దేవుడు చేత తాళి కట్టించేసింది సత్తెమ్మ . ఆ తర్వాత అతి కొద్ది రోజులలోనే  అనారోగ్యం బారినపడిన  సత్తెమ్మ కాలం చేసింది. సతెమ్మ మొగుడు ముసలయ్య అప్పటికే మరణించి పుష్కర కాలం దాటిపోయింది.

                             ***

ముసలయ్య  బతికి ఉన్న రోజుల్లో ప్రభుత్వం పేదలకు సంక్షేమ పథకాల్లో భాగంగా రెండు ఎకరాల డి -పట్టా భూమి మంజూరు చేసింది . తండ్రి తర్వాత వారసత్వంగా సంక్రమించిన సదరు భూమి సాగు చేసుకుంటూ జీవితం గడుపుతున్న దేవుడు - చల్లమ్మ  దంపతులకు  వివాహమై నాలుగు సంవత్సరాలు గడిచినా సంతానం కలగలేదు. ఆ లోటు నిత్యం మనస్సుని తుమ్మ ముల్లులా బాధిస్తోంది. 

కాలం ఎప్పుడూ ఒకేలా ఉండదు. మనిషి జీవితం ఆశా - నిరాశల మధ్య నిరంతరం కొట్టాడుతూనే ఉంటుంది.

కొద్ది రోజులకు  చల్లమ్మ  నీళ్లోసుకున్న కబురు తెలియగానే  దేవుడు ఆనందానికి హద్దూ అదుపూ లేదు.  ఆ ఊపులో సత్తిరాజు కల్లు పాకలో దేవుడు నాలుగు ముంతలు తాటి  కల్లు లాగించేసాడు. ఆ మత్తులో తత్వాలు పాడుకున్నాడు.  ప్రాణం తేలికపడింది . ఎన్నాళ్లనుండో మనసులో గూడు కట్టుకొని ఉన్న దిగులు  కుదుటపడింది.

                              ***

రోజులు గడుస్తున్నాయి.చల్లమ్మకి నెలలు నిండుతున్నాయి. చూడుతో ఉన్న తెల్లావు ఓ అయిదు ఆరు వారాల్లో ఈనడానికి సిద్ధంగా ఉంది.

రోహిణీ కార్తె  గడిచి మృగశిర ప్రవేశించింది. రైతాంగం మృగశిర ప్రవేశించిన దగ్గరనుంచి  నుదిటి మీద అరచేయి అడ్డంగా పెట్టుకొని మబ్బుల కోసం ఆశగా నింగి కేసి చూడటమే తప్ప మబ్బులు చేరలేదు. మృగశిరలో ఓ దుక్కు వాన కురిస్తే  నెరలు వేసిన భూమిని దున్ని ఆకుమడి వేసుకుందామన్న ప్రయత్నంలో రైతాంగం ఉంది . మృగశిరలో అడపా తడపా బట్ట తడుపు జల్లులు తప్ప పెద్దగా వాన కురియలేదు. ఆరుద్ర ప్రవేశించింది. వాతావరణం ఒక్కసారిగా మారిపోయింది. కుండపోతగా వర్షాలు పడటం మొదలయ్యింది.  వ్యవసాయం పనులు ఇబ్బడి ముబ్బిడిగా జరుగుతున్నాయి. 

                              ***

దేవుడు తన పొలంలో మడి చెక్కలు కట్టి , చెక్కల్లో నీరు నిలిచేందుకు గట్లు వెడల్పు చేయడానికి  పారపని చేసుకొని , ఇనుమార్లు దమ్ము చేసి  ఆకుమడిలో వరి విత్తనాలు జల్లాడు.  వారం రోజులకు ఆకు(నారు) మొలిచింది. ఇంకొక మూడు వారాలకు  ఊడ్పుకు ( వరినాట్లకు ) సిద్ధంగా ఉంది. మంచి రోజు చూసుకొని చేను ఊడ్పు పని మొదలెట్టాలని అనుకున్న దేవుడుతో ...

" నేనూ  చేలో పనికి వస్తా " అంది చల్లమ్మ.

"నువ్వెందుకే ! నిండు చూలాలివి " అన్నాడు దేవుడు. 

" పర్లే ! సాయం చేస్తా. డాక్టరమ్మ  ఇంకో రెండు మూడు వారాల సమయం ఉంది అన్నారు ." అంది చల్లమ్మ. 

" ఆవు నేడో రేపో ఈనేటట్లుందే!  నువ్వు ఆవుని చూసుకో ! " అన్నాడు దేవుడు.

" ఆవు , దూడను కూడా తోలు కెల్దాము. గట్లమీద పచ్చగడ్డి 

మేస్తాయి " అంది చల్లమ్మ. 

" వాన వస్తేనో ! " అన్నాడు దేవుడు.

" మన చేలో కోడి పందేల దిబ్బ మీద మకాం ఉందిగా " అంది చల్లమ్మ.

ఇక కాదనలేకపోయాడు దేవుడు.

                            ***

గుళ్ళో పంతులు గోపాలం గారిని పంచాంగం చూసి  చేను ఊడ్చటానికి ముహూర్తం చూపించుకున్నాడు దేవుడు. చేలో సాయానికి బామర్ది అబ్బులు , గంగమ్మత్త మాటిచ్చారు. రేపే వరినాట్లకి  గోపాలం పంతులు  గారు ముహూర్తం పెట్టిన రోజు.

మర్నాడు ఉదయాన్నే చల్ది గంజి తాగి చేలోకి వెళ్లేందుకు బయలు దేరారు దేవుడు , అబ్బులు. బయలు దేరే ముందు ఒక క్షణం తూర్పు కేసి తిరిగి శివాలయం లోని శివయ్యను తలచుకొని దండమెట్టుకున్న్నాడు  దేవుడు. వెళ్తూ…. చల్లమ్మ తో " నువ్వూ , గంగమ్మత్త  కలిసి సూరీడు నడి నెత్తికి వచ్చే వేళకు కూడు పట్టుకు వచ్చెయ్యండి . ఆ వేళకు ఆకు( వరి నారు ) తీత పని అయిపోతుంది." అని చెప్పి ఆవు , దూడను విప్పి  తోలుకుపోయాడు.

                             ***

దేవుడు ఆకు మడిలోని  నారు తీసి కట్టలు కడితే  అబ్బులు కావిడి వేసుకొని దమ్ము చేసిన ఊడుపు మళ్ళల్లో పడవేస్తున్నాడు. సూరీడు నడి నెత్తి మీదకు వచ్చాడు. అప్పటికి నారు తీత పని అయిపోయింది.  దిబ్బ మీద ఆవు - దూడ పచ్చ గడ్డి మేస్తున్నాయి. పశువులు మళ్ళల్లోకి దిగి నారుమడి మేసేస్తాయన్న ఆందోళనతో దిబ్బ మీద కట్టు కర్రలు పాతి ఆవు- దూడను కట్టేడు దేవుడు. కట్టిన తర్వాత చల్లమ్మ వస్తున్న జాడ కనిపిస్తుందేమో అని రోడ్డు కేసి చూసాడు . దూరంగా కబుర్లు చెప్పుకుంటూ వస్తున్న చల్లమ్మ , గంగమ్మత్త కనిపించారు.

 " హమ్మయ్య" అనుకున్నాడు దేవుడు.  

చల్లమ్మ  మకాం చేరుకొని దేవుడికి ,ఆబ్బులుకి తెచ్చిన భోజనం పెట్టింది. అన్నం తిన్నాక దేవుడు చూర్లోంచి రెండు పొగాకు కాడలు తీసి ఓ కాడ అబ్బులుకి ఇచ్చి రెండవది సాపు చేసి చుట్ట చుట్టుకొని అంటించాడు. చుట్ట కాలుస్తూ సేద తీరుతూ ఉంటే ఉదయం నుంచీ పడ్డ శ్రమ తేలిక అయింది. కాస్త సేద తీరాక వరినారు ఊడ్చే పనిలో పడ్డారు దేవుడు , అబ్బులు , గంగమ్మత్త. చల్లమ్మ దిబ్బ మీద  ఉన్న పిల్లి పెసర రొట్ట కోసి ఆవు - దూడకు మేత అందిస్తూ ఉంది.

పనిలో హుషారు కలిగించడానికి  గంగమ్మత్త…ఆహూ ఊహూ ... అత్త లేని కోడలుత్తమురాలు ఓయమ్మా కోడల్లేని అత్త గుణవంతురాలు ఓయమ్మా.. ఆహూ ఊహూ..అంటూ జానపద గీతాలు ఎత్తుకుంది  .  జానపదగీతాల హుషారులో కాలం తెలియటం లేదు . ముగ్గురూ పోటీపడి నారు ఊడ్చటంతో పని తేలిక అయ్యింది. ఒక పది కట్టలు మిగిలి ఉన్నాయి. నడుం లాగడంతో వాటిని కూడా కప్పెట్టి రమ్మని దేవుడికి చెప్పి మకాం దిబ్బ మీదకు చేరుకుంది గంగమ్మత్త . 

అబ్బులు గమనించలేదు గానీ తూర్పు దిక్కు నుండి కారు చీకటి మబ్బులు ఆకాశమంతా కమ్ముకుంటున్నాయి. మేకలు తోలుకు రావలసిన పని ఉందని దేవుడికి చెప్పి అబ్బులు గ్రామం లోని ఇంటి కి వెళ్ళిపోయాడు. దేవుడు మిగిలిన పది కట్టల నారు  నాటుతున్నాడు ఓపిగ్గా. 

తూర్పు గాలి మొదలయ్యింది. నెమ్మదిగా మొదలయిన గాలి కాస్సేపటికి ఈదురు గాలిగా భీకరంగా మారింది. నీలి ఆకాశం నల్ల దుప్పటి కప్పుకున్నట్లుగా ఉంది. ఇంకా ఝాము పొద్దు ఉండగానే చీకటి కమ్ముకుంది.  చినుకులు రాలటం మొదలయ్యాయి. గాలి తీవ్రంగా వీస్తోంది. గాలి తీవ్రతకు గట్ల మీద చెట్లు విల్లులా వంగిపోతున్నాయి. కొన్ని కొమ్మ్మలు విరిగి నేల మీద పడుతున్నాయి.

వాన తీవ్రమైంది. కుంభవృష్టి గా మారింది.  దేవుడు తడిసి ముద్దయి పోయాడు. కుండపోత వానకి వరి నాటిన చేనులో నీరు నిలిచి  మునిగి పోతుందన్న  ఆందోళనతో దేవుడు పార తో  మడి చెక్కలలో నీరు నిలవకుండా గండ్లు కొట్టి దిబ్బ మీద మకాం చేరుకునే లోగా ఆకాశంలో అదే పనిగా ఉరుములు, మెరుపులు మొదలయ్యాయి. ఉన్నట్లుండి మిరుమిట్లు గొలిపే వెలుగుతో  పెద్ద శబ్దంతో ఆకాశం ఉరిమింది. దేవుడు ఉన్న ప్రదేశంలో పెద్ద పిడుగు పడింది. దేవుడు దభీ మని నేలమీద బోర్లా పడి పోయాడు . అదృష్టం.పిడుగు దేవుడు మీద పడలేదు. పక్కనే గట్టు మీద ఉన్న తాటి చెట్టు మీద పడింది. చూస్తుండగానే తాటి చెట్టు పిడుగు పాటు కి కాలిపోయింది.  వాన మరింత ఎక్కువయ్యింది. అదే పనిగా కురుస్తూ ఉంది.

దిబ్బ మీద మకాం లో ఎటువంటి అలజడి లేదు. అది  గమనించిన దేవుడు ఆదుర్దాగా మకాం చేరుకున్నాడు. కట్టుకర్రకి కట్టిన ఆవు వానలో తడుస్తూ కట్టు కర్ర చుట్టూ గిర గిరా తిరుగుతూ అప్పుడే జన్మనిచ్చిన దూడను నాకుతోంది.  దేవుడు ఆవుని, అప్పుడే పుట్టిన దూడను మకాం లోపల కడదామని లోపలికి వెళ్ళాడు. అక్కడ చల్లమ్మ , గంగమ్మత్త పరిస్థితి దయనీయంగా ఉంది.  దగ్గరలో పడిన పిడుగు శబ్దానికి గుండెలు అదిరి ఉన్నచోటే పడిపోయారు చల్లమ్మ , గంగమ్మత్త. చల్లమ్మ నేల మీద  అపస్మారక స్థితిలో ఉంది. ఆమె కాళ్ళ దగ్గర బొడ్డు ఊడని పసికందు. చల్లమ్మ మగ బిడ్డను ప్రసవించింది అని గ్రహించిన దేవుడు పసిబిడ్డ బొడ్డు కొడవలితో కోసి మడత పెట్టి తాడుతో కట్టాడు. బిడ్డ కేర్ మనలేదు. ఖంగు తిన్న దేవుడు బిడ్డను వెల్లకిల్లా నిలదీసి పట్టుకున్నాడు. పసికందు కేర్ అన్నాడు. అది విన్న చల్లమ్మ నీరసంగా కదిలి కళ్ళు తెరిచింది. చల్లమ్మ కళ్లు తెరవగానే బిడ్డను ఆమె పక్కన పడుకోపెట్టాడు దేవుడు. బిడ్డను అక్కున చేర్చుకుంది చల్లమ్మ. దేవుడు కంట కన్నీరు ఆగలేదు. బయట కురుస్తున్న వానలా. ఈ లోగా గంగమ్మత్త తేరుకొని లేచింది. లేస్తూనే దేవుడు , చల్లమ్మల పరిస్థితి అర్థం చేసుకుని బాలింత , పసిబిడ్డ రక్షణ పనిలో పడింది చక చకా.

దేవుడు మకాం బయటకు వచ్చి కొడవలితో దూడ బొడ్డును కోసి ముడివేసి గడ్డిపరకలతో శుభ్రం చేసి ఆవు - దూడను మకాం లోపల వాన కురవని చోట కట్టాడు. ఆవు దూడను నాకుతూ ఉంటే దూడ తల్లి పొదుగు నుండి పాలు తాగుతూ ఉంది. హమ్మయ్య అనుకున్న దేవుడు చల్లమ్మ వైపు చూసాడు. నీరసంగా నవ్వింది. ఆ నవ్వులో కనపడని గర్వం ఉంది.  బిడ్డ శరీరం నిమురుతూ " శివయ్య " అంది చల్లమ్మ. బయట వానలో ఉన్న ఆవు తొలిచూలు గిత్త దూడ " అంబా " అని రంకెలేసింది. *నందీశ్వరుడు " అన్నాడు దేవుడు  కన్నీటితో.

                               ***

మరునాడు ఉదయం.వాతావరణం ప్రశాంతంగా ఉంది.నిద్రలేచిన దేవుడు మకాం బయటకు వచ్చి చూసాడు. వాన వెలిసింది.ఉషోదయం వెలుతురు అంతటా పరచుకుంటోంది. రాత్రి  కురిసిన వానకి మకాం చూరు నుంచి నీటి బొట్లు టప్ ..టప్ మని నేలమీద పడుతున్నాయి. నాటిన వరినాట్లు నిటారుగా నిలబడి ఉన్నాయి. ఊరి బాట వైపు చూసాడు దేవుడు. దూరంగా ఎడ్ల బండితో అబ్బులు కనిపించాడు. అందర్నీ బండిలో ఊరిలోని ఇంటికి తరలించాడు అబ్బులు క్షేమంగా.

                              ***

సోమవారం. అగ్రహారం శివాలయంలో శివయ్యకు అభిషేకాలు జరిగే రోజు.అర్చకులు  గోపాలం ఆధ్వర్యంలో శాస్త్రోక్తంగా కార్యక్రమం జరుగుతోంది. అభిషేక జలాలతో శివయ్య తడిసి ముద్ద అవుతున్నాడు. ప్రకృతి శాంతించింది. దూరంగా నిలుచొని శివయ్య అభిషేకార్చనలు  భక్తి శ్రద్ధలతో తిలకిస్తున్న  దేవుడికి గత రాత్రి అనుభవం గుర్తుకు వచ్చింది. " శివయ్యా" అని భక్తి తో రెండు చేతులు జోడించాడు

శివయ్య ప్రకృతి. శక్తి స్వరూపిణి అమ్మవారు.

-------------------------------------------------------------

                          కథాకేళి.

                        మాస శీర్షిక.

                               4

                     August 2021.

         అమ్మ...నాన్న ఓ తమిళ అమ్మాయి.

                             …దివ్య చెప్పిన కథ

                              

అమ్మ.

అమ్మ పేరు శ్రీలక్ష్మి.  నూటికి నూరుశాతం తెలంగాణ పోరి. తెలంగాణాలో పుట్టి, పెరిగింది.  అమ్మ చిన్నతనం లో చేసిన అల్లరి గురించి నాకు మా మావయ్య తాత చాలానే చెప్పాడు. అమ్మో! తెలంగాణా పోరీలు గట్లానా ! అనిపించింది మావయ్య తాత చెబితే. గోడలు ఎక్కి సర్కసులో పోరి తాడు మీద నడిచినట్టు నడిచేదట వయ్యారంగా. రెండు జడలు వేసుకొని ఒక జడ ఎదర రెండవ జడ వెనక్కి వేసుకొని ఎవ్వరినీ ఖాతరు చేయకుండా ఇంటి పక్కనే ఉన్న మిఠాయి కొట్లో  అందరికీ సమోసాలు , జిలేబీలు అప్పనంగా కొనుక్కొని ధైర్యంగా వచ్చేసేదట. అమ్మకి అస్సలు భయం లేదు. టెన్త్ క్లాస్ పాస్ అయిన తర్వాత చదువు అంటే బోర్ కొట్టి చాప చుట్టేసింది అమ్మ. ఇది అమ్మకి కలిసివచ్చింది. జీవితంలో ఎలా నెగ్గాలో అన్న పాఠాలు నేర్చేసుకుంది. అమ్మ అంటే అమ్మమ్మ , తాతయ్య ఇద్దరికీ ఎంతో ఇష్టం. 

ఓ సారి మావయ్య తాత హైదరాబాద్ వచ్చినప్పుడు 

" చదువు మానేసి ఖాళీగా ఉన్నావు కదా ! ఏదైనా ఉద్యోగం చేస్తావా ! "అని అమ్మని అడిగాడు . ఎగిరి గంతులు వేసింది అమ్మ. తనకు తెలిసిన వారిని పరిచయం చేశాడు మావయ్య తాత. అతి కొద్ది కాలంలోనే అమ్మ కి ప్రైవేటు విమానయాన రంగంలో ఉద్యోగం దొరికింది.అప్పటికి అమ్మకి నిండా ఇరవై ఏళ్లు కూడా నిండలేదు. సైకిల్ తొక్కడం , స్కూటర్ నడపటం నేర్చుకుంది.ఆ క్రమంలో కిందపడి వంటి నిండా దెబ్బలు తగిలినా లెఖ్ఖ చేయలేదు. ఆ తర్వాత కారు డ్రైవింగ్ కూడా నేర్చుకుంది.  ఇక అమ్మని ఆపడం ఇంట్లో ఎవరి తరం కాలేదు. భాష , వేషం అంతా మారిపోయింది. ఎదురు , బెదురు లేకుండా ఇంగ్లీష్ భాష లో సంభాషణ అలవోకగా అలవాటైపోయింది. పరిచయాలు పెరిగాయి. సమాజంలో ఎలా మెలగాలో మెళుకువలు గుప్పెట పట్టేసింది అమ్మ. ట్రావెల్ ఎక్జిక్యూటివ్ గా మారిపోయింది. అమ్మ ఉత్సాహం, ఎదుగుదల చూసి తాత ,అమ్మమ్మ లోలోపల గర్వ పడేవారు.  ఇదంతా నాకు మావయ్య తాతే చెప్పాడు. 

ఒకసారి మావయ్య తాత హైదరాబాద్ వచ్చి అలా భోపాల్ వెళ్ళాడు . వాళ్ళ ఆంటీ ని చూసి వద్దామని . అమ్మ కూడా సరదాగా భోపాల్ చూసి వద్దామని బయలు దేరింది . అక్కడ రమేశ్ కనిపించాడు. రమేశ్ అమ్మని భోపాల్ బజార్ అంతా తిప్పాడు. భలే అనుకుంది. పెళ్లి చేసుకుంటే రమేశ్  రోజూ బజార్లు తిప్పుతాడు అని కలలు కంది. హాయిగా రకరకాల చీరలు కొనుక్కోవచ్చు అని అమాయకంగా సరదా పడింది.  అంతే ! నిన్నే పెళ్ళాడుతా ! అని భీష్మించుకు కూర్చుంది. పెద్దలు మాట్లాడుకున్నారు. పెళ్లయిపోయింది. అలా అమ్మకు దొరికిపోయాడు నాన్న.

                            ***

నాన్న.

నాన్న రమేశ్.హైదరాబాద్ నుండి చెన్నయి వచ్చి స్థిరపడిన తర్వాత ఇదీ మా నాన్న వరస. చెన్నయి  ఉక్కపోతకి  , ఎండలకి తట్టుకోలేక ఈ అవతారం లోకి దిగిపోయాడు నాన్న. 

" అదేమిటి నాన్నా! జీన్ ప్యాంటు , షర్టు వేసుకో అంటే    "Be a Roman when in Rome " అని సీరియస్ గా విసినకర్ర విసురుకుంటూ తన గదిలోకి వెళ్ళిపోయి కంప్యూటర్ ముందు కూలబడిపోతాడు.

 మా నాన్న సాప్ట్ వేర్ ఇంజినీర్. ఈ సాప్ట్ వేర్ ఇంజనీర్లు రాత్రి అంతా మేల్కొని పగలు ముసుగెట్టి నిద్రపోతారు. చిన్నప్పుడు అదేమిటో అర్థం కాలేదు కానీ పెద్దయి MNC లో ఉద్యోగంలో చేరాక అర్థమయింది. మా నాన్న ఇందుకు ఏమీ భిన్నం కాదు.

నాన్న నిక్ నేమ్ బుజ్జి . ఇదేం పేరు బజ్జీ లాగా అనిపించింది. మొట్టమొదటిసారి విన్నప్పుడు. ముగ్గురు అన్నదమ్ములు లో చివరివాడు నాన్న. బాగా లేటు గా పుట్టడంతో బామ్మ" బుజ్జి " అని ముద్దు పేరు పెట్టి చాలా గారంగా పెంచింది. 

నాన్న నాగపూర్ , ముంబాయి , భోపాల్ పట్టణాల్లో చదువుకున్నాడు. స్కూల్ చదువు రోజుల్లో మొదట్లో ముంబాయి లో Andheri అనే సబర్బ్ లో ఉండేవారు బామ్మ వాళ్ళు. నాన్న స్కూలుకు వెళ్లాలంటే రైల్వే ట్రాక్ దాటాలి. బామ్మ చేయి పట్టుకొని రైల్వే ట్రాక్ దాటించక పోతే ఆ రోజు స్కూల్ డుమ్మా.  అంత భయం నాన్నకి. నాన్నకి మొహమాటం , సిగ్గు ఎక్కువ. ఫోటోగ్రఫీ,  ఎలక్ట్రానిక్ గాడ్జెట్లు రిపేరు చేయడం , అమ్మమ్మ చేసిన గారెలు తినడం  హాబీలు. నాన్న చదువు హిందీ , ఇంగ్లీష్ మీడియం లో  సాగింది. మాతృభాష మాట్లాడగలడు. కాకపోతే చదవటం , వ్రాయటం అస్సలు రాదు. నాన్నకి బామ్మతో అటాచ్మెంట్ ఎక్కువ. ఎప్పుడైనా బామ్మ విషయం మాటల్లో వస్తే నాన్న మొహంలో బోలెడంత వెలుగు. హుషారు.

మేము చెన్నయి లో స్థిరపడే సరికి నాన్న జాబ్ లో చాలా బిజీ అయిపోయాడు. నాకు మా నాన్న అంటే చాలా చాలా ఇష్టం.

నేను ఏమి అడిగినా కాదనడు. నాలో బామ్మను చూసుకుంటాడు నాన్న. ఐ లవ్ యూ నాన్నా ! యు ఆర్ మై ఇన్స్పిరేషన్.

                              ***

       తమిళ అమ్మాయి.

నా పేరు దివ్య.అమ్మ  శ్రీలక్ష్మి. నాన్న రమేశ్ . నా చిన్నతనం అంతా హైదరాబాద్ లో అమ్మమ్మ, తాత వద్ద గడిచింది. అప్పుడు ముత్త అమ్మమ్మ కూడా ఉండేది. అమ్మమ్మ దగ్గర. నేను స్కూల్ నుండి వచ్చాక  అమ్మా , నాన్న ఆఫీసు నుండి ఇంటికి వచ్చేదాకా ముత్త అమ్మమ్మతోనే  ఆడుకొనేదానిని. మధ్యలో ఆకలేస్తే అమ్మమ్మ డబ్బాల్లో దాచిన మరమరాలు గిన్నెలో వేసుకొని వాటిలో ఉల్లిపాయ ముక్కలు, కారం, కొద్దిగా మంచి నూని వేసుకొని తినేసేదాన్ని. వాటి రుచి , మజా వేరు. రోజూ స్కూల్ నుంచి వచ్చాక నా స్నాక్ ఇదే.

నా స్కూలింగ్ అంతా హైదరాబాద్ లోనే. ఫ్యూచర్ కిడ్స్ స్కూల్ . పొద్దున్నే నాన్న నిద్రలేచి  దగ్గర ఉండి స్కూల్ బస్ ఎక్కించేవాడు. స్కూల్లో నా బెస్ట్ ఫ్రెండ్ రితిక . రితిక వాళ్ళు మా అపార్ట్మెంట్ దగ్గరగానే ఉండేవారు. అందుచేత స్కూల్లోనే కాక ఇంటి వద్ద కూడా కలుసుకొని ఆడుకునేవాళ్ళం. 

కామిక్స్ చదవటం , క్రాఫ్ట్ వర్క్ , క్రియేటివిటీ నాకు ఇష్టమైన హాబీలు. బామ్మకి  చాలా క్రియేటివ్ టాలెంట్ ఉండేది. అల్లికలు ,  చలికాలం లో తొడుక్కునే స్వట్టర్స్ అల్లడం లో బామ్మ బెస్ట్. అలాగే వంటలో కూడా బామ్మ సూపర్. నాన్నకు బామ్మ చేసిన వంటే ఇష్టం.రితిక ,  నేను కలిసి కామిక్స్ చదువుకొనే వాళ్ళం. స్కూల్ చదువు పూర్తి అయ్యాక మా దారులు వేరు అయిపోయాయి.  మేము చెన్నయి వెళ్లిపోయాం . 

చెన్నయిలో నా కాలేజీ చదువు సాగింది. ఇంటర్ నుండి గ్రాడ్యుయేషన్ దాకా . గ్రాడ్యుయేషన్ course ఫైనల్ ఇయర్ చదువుతున్నప్పుడు క్యాంపస్ ఇంటర్వ్యూలు జరిగాయి . అందులో నేను ఒక  MNC లో ఉద్యోగానికి  సెలెక్ట్ అయ్యాను. అది నా ఫ్యూచర్ మార్చేసింది.

మొదట్లో నాకు చెన్నయి  నచ్చలేదు. రోజులు గడిచే కొద్దీ చెన్నయి బాగా నచ్చింది. చెన్నయిలో యువతకు అన్ని రంగాలలోనూ రాణించడానికి అనేక అవకాశాలున్నాయి.  

చెన్నయి అమ్మ , నాన్నకు కూడా నచ్చడంతో టాటా వారి అపార్ట్మెంట్ వెంచర్ లో ఫ్లాట్ కొనేసుకున్నాం.తమిళం నేర్చేసుకున్నాము. అందుకే మావయ్య తాత నన్ను తమిళ అమ్మాయి అని పిలుస్తాడు.

జీవితం ఎంచక్కా హాయిగా గడిచిపోతోంది. పార్టీలు , మాల్స్ లో  షాపింగ్ , మల్టీప్లెక్స్ లో సినిమాలు , కారులో షికార్లు , సోషియల్ గేదరింగ్స్ , ఫ్రెండ్స్ తో షికార్లతో హాయిగా గడుస్తున్న సమయంలో ఏడాదిన్నర కిందట వచ్చి పడిందో మహమ్మారి కరోనా రూపంలో.  వచ్చి జీవితాన్ని చిద్రం చేసి అందరినీ ఇళ్ళకు పరిమితి చేసింది ఈ కరోనా. ప్రభుత్వం సోషల్ డిస్టెన్స్ పాటించడం , మాస్క్ ధరించడం , సానిటైజర్ తో చేతులు వాష్ చేసుకోవటం లాంటి కఠిన నిబంధనలు విధించింది. లాక్డౌన్ , కర్ఫ్యూ కూడా కరోనాకి అడ్డుకట్ట వేయలేకపోయాయి. ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్ రంగాల్లో పని చేస్తున్న వారందరికీ వర్క్ ఫ్రం హోమ్ రూల్ పెట్టేశారు. అందుచేత ఎక్కడెక్కడో పనిచేస్తున్న వాళ్ళందరూ ఇంటికి వచ్చేశారు. ఇంటి నుంచే పని చేస్తున్నాం. దాదాపు రెండేళ్ల నుండీ. ఇంటి నాలుగు గోడల మధ్యనే జీవితం పరిమితమైపోయింది.కరోనా దెబ్బకి హ్యూమన్ రెలేషన్స్ అడుగంటి పోయాయి.సాటి మనిషిని చూస్తే భయమేస్తోంది. ఎక్కడ కరోనా అంటుకుంటుదని. ఇంకా ఎన్నాళ్ళో ఈ జైలు జీవితం.! పూర్వపు రోజులు ఎప్పుడొస్తాయా అని ఆశగా ఎదురు చూస్తున్నాం.

కాంతి దొడ్డకి కాకులు , పక్షులు అంటే ప్రేమ.  రోజూ టిఫిన్ తినేముందర వాళ్ళ ఫ్లాట్ టెర్రస్ మీద కాకులకీ , పిచికలకీ ప్లేటులో కాసింత అన్నం పెట్టడం కాంతి దొడ్డకు అలవాటు. అవి వచ్చి తినేంత వరకు టెర్రస్ మీదే ఉండి , అవి వచ్చి తిన్నాక సంతోషంగా కిందకు వస్తుంది. ఈ మద్యన నాకు  ఫోను చేసి " ఈ దిక్కుమాలిన కరోనా టైం లో కాకులు పిచికలు కూడా రావటం లేదే " అని చాలా బాధ పడింది.

వర్క్ ఫ్రం హోమ్  కనుక నాన్న ఒక గదిలో , నేను ఒక గదిలో పని చేసుకుంటూ ఉంటే అమ్మ లివింగ్ రూంలో ఒంటరిగా టీవీ చూస్తూ కాలక్షేపం చేస్తోంది. రోజంతా నాన్న కాల్స్ , వర్క్ తో బిజీ. నేను కూడా అంతే . ఎన్నాళ్ళు ఈ సంకెళ్లు అనిపిస్తోంది. ఈ జీవితం బోర్ అనిపిస్తోంది. అలా అనిపించినప్పుడు …జిందగీ మేరే ఘర్ ( Ghar) ఫిర్ ఆనా……. అని గట్టిగా అరవాలని  అనిపిస్తోంది. 

                              ***

" దివ్యా బేటీ ! ఏక్ మినిట్  ఇంగవా! "

అమ్మ మల్టీ లింగ్వల్ పిలుపు వంటింట్లోంచి.

ఇక వెళ్ళడం తప్పదు.

పోయిటి వరే !

                             ***

అన్నట్లు చెప్పడం మరిచిపోయా!

రెండ్రోజుల క్రితం మావయ్య తాత ఫోన్ చేసాడు.

హలో! అన్నా.

" నా ఫోటో ఫేస్ మాస్క్ ఒకటి తయారు చేసుకొని రెడీ గా ఉండు ." అన్నాడు మావయ్య తాత.

" ఎందుకూ " అన్నా.

" భడవా! మా మీద ఇలా కథలు చెప్తావా ! అని అమ్మా , నాన్న నిన్ను బెదిరిస్తే నా ఫోటో తో తయారు చేసిన ఫేస్ మాస్క్ తగిలించేసుకో ! అదే నీకు శ్రీరామ రక్ష ." అన్నాడు మావయ్య తాత.

Thank you మావయ్య తాత for the rescue plan.

-------------------------------------------------------------

                        కథాకేళి.

                       మాస శీర్షిక

                              5

                 September 2021.

                              ***

                      మట్టి - మనిషి.

భార్య తాయారు వండి పెట్టిన భోజనం కడుపునిండా తిని" బ్రేవ్ " మని తేనుస్తూ కచేరీ సావిట్లోకి వచ్చి నరసారావు పేట కుర్చీలో సావకాశంగా కూర్చున్న గ్రామ సర్పంచి అప్పలనాయుడి దృష్టి అక్కడే మూలన దూరంగా ఒదిగి నిలబడిన  అన్నాబత్తుల సత్యం మీద పడింది.

శ్రావణ మాసం మొదలైన నుండి ప్రతి రోజు ఎడతెరిపిలేని వర్షం. వసారా చూరు నుండి క్రింద పడుతున్న  వర్షపు నీటి జల్లు వల్ల  వసారా అరుగు  పూర్తిగా తడిసి పోయింది. తడిసిన ఆ అరుగు చివరన నెత్తి మీద తుండు గుడ్డ పరచుకొని వారగా నిలుచున్న అన్నాబత్తుల సత్యం " దండాలు బాబయ్యా " అని నమస్కరించాడు. అప్పలనాయుడుని చూసి.

" ఏమేవ్ " అని భార్యను పిలిచాడు అప్పలనాయుడు.లోపలినుంచి వచ్చిన తాయారు  వక్కపొడి అందించింది అప్పలనాయుడుకి.

వక్కపొడి నోట్లో వేసుకున్న అప్పలనాయుడు బొడ్లో దోపుకున్న లంక పొగాకు కాడ తీసి  నలిపి ,సాపు చేసి తాపీగా చుట్ట  చుట్టుకొని లాల్చీ పక్క జేబు నుండి అగ్గిపెట్టె తీసి వెలిగించుకుని ధూమపానం ఆస్వాదిస్తూ " ఏమిటి విశేషం ? " అన్నట్లుగా కనుబొమ్మలు ఎగరేసి సత్యాన్ని  పలకరించాడు.

" అబ్బే ! ఏమీ లేదు బాబయ్యా! అవసరం పడి తమరిని కలుద్దామని వచ్చాను " అన్నాడు అన్నాబత్తుల సత్యం. చేతులు నులుముకుంటూ.

అప్పలనాయుడుకి ఫైనాన్స్ వ్యాపారం ఉంది. ఊరిలో సన్నకారు రైతులు పంట అవసరానికి అప్పలనాయుడు దగ్గర వడ్డీకి అప్పులు తీసుకోవటం పరిపాటే. అన్నాబత్తుల సత్యంకు తన మూడు ఎకరాల మాగాణిలో వరి నారు ఊడ్చటానికి సొమ్ము అవసరం పడింది. సత్యం వాలకం చూసిన అప్పలనాయుడికి విషయం అర్ధం అయింది.

                             ***

గ్రామ సర్పంచిగా గెలవక ముందు అప్పలనాయుడిని  " అప్పిగాడు " అని ఊరిలో జనం పలకరించేవారు. పదవి వచ్చింది. హోదా మారింది. పలుకుబడి పెరిగింది. వీటన్నిటితో పాటు అప్పలనాయుడు ఆర్థిక స్థితి అంచనాకు మించిపోయింది. ఇప్పుడు అప్పలనాయుడు కుడి చేయి అయిదు వేళ్ళకు బంగారు ఉంగరాలు మెరుస్తున్నాయి. నాజూగ్గా వెదురు గడలా ఉండే   తాయారు గౌడు గేదలా ఒళ్ళు చేసింది.  తాయారు మెడలో బంగారం బరువు కూడా పెరిగింది. సర్పంచిగా రిజర్వుడు కోటాలో  పోటీ చేసి నెగ్గిన ఆప్పిగాడు అప్పలనాయుడుగా మారిపోయాడు. అప్పిగాడు అప్పలనాయడుగా మారడం వెనక ఓ కథ ఉంది.

                          ***

అప్పి  స్వంత ఊరు దగ్గరలోనే ఉన్న మత్స్యకారుల పేట. పేటలో మొత్తం జనాభా మహా ఉంటే మూడు వేలకు మించదు. పిల్లా పాపలతో కలిపి. అప్పిగాడికి వయసు వచ్చేసరికి 13వ సంవత్సరం నిండిన దూరపు చుట్టరికం ఉన్న తాయారు మెడలో తాళి కట్టించేసారు  తల్లీ తండ్రీ. తల్లితండ్రులు కాలం చేశాక ఇక ఆ పేటలో ఎటువంటి ఆధారమూ లేని ఆప్పి పక్కనే రెండు కోసుల దూరంలో ఉన్న అగ్రహారానికి బతుకుతెరువు కోసం వలస రావటం జరిగింది. అప్పటికి ఇద్దరు పిల్లల తండ్రి ఆప్పి . 

అగ్రహారంలో  అహోబిలం పంతులు గారి  ఖాళీ ధాన్యం కొట్టు అప్పి దృష్టిలో పడింది. అగ్రహారం లోని పెద్దల రుణ సహకారంతో  పంతులు గారి  ధాన్యం కొట్టులో కిరాణా దుకాణం పెట్టుకొని వ్యాపారం చేద్దామన్న ఆలోచన  కలిగింది అప్పికి.

ఇక ఆలస్యం చేయలేదు అప్పి. తాయారుని వెంటపెట్టుకొని ఓ రోజు సాయంత్రం పంతులు గారి ఇంటికి వెళ్ళాడు.

అప్పుడే సంధ్యావందనం ముగించుకొని వాకిట్లోకి వచ్చిన పంతులు గారు " ఎవరూ ! " అన్నారు అప్పిని చూసి.

" నేను బాబయ్యా ! అప్పిగాడిని " అన్నాడు చేతులు నులుముకుంటూ. 

" ఏమిటీ ! విశేషం " అన్నారు పంతులుగారు . అప్పిగాడి పక్కనే తల వంచుకొని కాలి బొటనవేలు నేలకు రాస్తూ నిలబడిన తాయారుని చూసి.

" పేటలో జీవనం గడవక  ఇద్దరు చంటి బిడ్డలతో అగ్రహారం వచ్చేశాం బాబయ్యా! బతుకు తెరువు కోసం . బాట కూడలిలో మీ ధాన్యం కొట్టు ఖాళీగా ఉందని తెలిసింది. మీరు దయ తలిస్తే అందులో ఓ మూలన నివాసం మరియు చిన్న కిరాణా దుకాణం పెట్టుకొని జీవిద్దామన్న ఆశతో వచ్చాం ! బాబయ్యా. దయ తలచండి .మా మీద ." అంది తాయారు.

ఎవరా! అని గదిలోంచి వచ్చిన  పంతులుగారి భార్య సుందరమ్మ తాయారు మాటలు విని " అలాగే కానివ్వండి. ఎవరైనా మసులుతూ ఉంటే శుభ్రపడుతుంది. పురుగూ , పుట్రా చేరదు. " అంది .  భార్య సలహా నచ్చింది పంతులుగారికి." అలాగే ! శుభం"  అని అంగీకారం తెలిపారు. పేట నుంచి వచ్చిన అప్పి కుటుంబం అగ్రహారంలో అలా స్థిరపడింది. 

                             ***

తాయారుకి మంచి వ్యాపార దక్షత ఉంది . అప్పికి సలహా, సూచనలు ఇచ్చి కిరాణా వ్యాపారం కొద్ది నెలలకే నిలదొక్కుకునేలా చేసింది.  అప్పి అగ్రహారంలో పలుకుబడి సంపాయించాడు. వ్యాపారం మూడు పువ్వలు ఆరు కాయలుగా సాగిపోతోంది. రెండు సంవత్సరాలు గడిచాయి. అప్పి గల్లా పెట్టె గల గల నిండింది. పేట నుంచి పొట్ట చేత్తో పట్టుకొని  అగ్రహారం వలస వచ్చిన అప్పిగాడు అప్పలనాయుడుగా మారిపోయాడు.

                             *** 

లక్ష్మీకటాక్షం కలిగిన కొద్ది రోజులకు తాయారుకి పట్నంలో  మువ్వల వెండి పట్టాలు కొని బహుమతిగా ఇచ్చాడు అప్పలనాయుడు . తాయారు భర్త చర్యకి మురిసిపోయింది. వెంటనే పట్టాలు కాళ్ళకి ధరించింది తాయారు. ఆ తర్వాత తాయారుకి తన కోరికలు పట్టాల సవ్వడితోనే  భర్తకు తెలియచేయడం అలవాటయ్యింది.

                           ***

సమాజం మనిషికి ఇచ్చే గౌరవ మర్యాదలు నగరాలలో , గ్రామాల్లో ఒకేలా ఉండవు. నగరాల్లో ఒక విధంగానూ , గ్రామాల్లో వేరే విధంగానూ ఉంటుంది. నగరాల్లో కొలమానం ప్రధానంగా మనిషికి ఉన్న అస్తిపాస్తులు , డబ్బు అయితే గ్రామాల్లో ముఖ్యంగా భూ సంపద. గ్రామంలో జీవించే మనిషికి భూమి లేకపోతే విలువలేదు. కారణం భూస్వామ్య వ్యవస్థ . భూస్వామికి వ్యవసాయ పనులకు వ్యవసాయ కార్మికులు,  వృత్తి కార్మికుల అవసరం ఎల్లప్పుడూ ఉంటుంది. ఒక విధంగా జీవనోపాధి ఇక్కట్లు తక్కువ. అందుకే పల్లెటూళ్ళలో కాయ కష్టం చేసి బతికే ప్రజలు భూస్వామిని నమ్ముకుంటారు. నగరాలకు వలస వెళ్లి జీవించడానికి ఇష్ట పడరు. ఒకవేళ వలస వెళితే కరువు వచ్చినప్పుడు జీవనం గడవక తప్పని పరిస్థితిలో మాత్రమే. ఇదీ సామాజిక వ్యవస్థలో ఉన్న తేడా.

                           ***

" సొమ్ము ఏ మాత్రం  కావాలి ?" అని అడిగాడు నాయుడు అన్నాబత్తుల సత్యాన్ని.

" ఒక ఏబై వేలు సర్దండి . త్వరగా తీర్చేస్తా ." అన్నాడు అన్నాబత్తుల సత్యం. 

అప్పలనాయుడు లేచి లోపలికి వెళ్లి అన్నాబత్తుల సత్యం ఇప్పటివరకు తన వద్ద  తీసుకున్న అప్పుల చిట్టా ప్రామిసరీ నోట్ల సహా తీసుకు వచ్చి లెక్క చూస్తే అన్నాబత్తుల సత్యం ఇప్పటివరకు తన వద్ద తీసుకున్న బాకీ అసలు వడ్డీతో కలిపి ఎనిమిది లక్షల వరకు తేలింది. అదే చెప్పాడు నాయుడు అన్నాబత్తుల సత్యంతో. అది విన్న సత్యం గుండె జారిపోయింది. 

"ఈ సారికి సొమ్ము ఇవ్వండయ్యా!  మొత్తం బాకీ త్వరగా తీర్చేస్తాను"  అన్నాడు అన్నాబత్తుల సత్యం బ్రతిమాలుకుంటూ.

ఈ సంభాషణ వింటున్న తాయారు " సొమ్ము ఇవ్వండి. సన్నకారు రైతు కదా ! " అంది. నాయుడు " సరే " అని డబ్బు తెచ్చి ఇచ్చాడు. డబ్బు అందుకున్న అన్నాబత్తుల సత్యం " సమయానికి ఆదుకున్నారు.మీ మేలు మరచిపోలేను బాబయ్యా ! దండాలు " అని వచ్చిన పని జరిగినందుకు సంతోషంగా వెనుదిరిగాడు.

                             ***

రాత్రి పడక గదిలో  పందిరి మంచం మీద  కాలు మీద కాలు వేసుకుని పడుకున్న తాయారు కాళ్ళకి ఉన్న వెండి పట్టీలు ఘల్లు ఘల్లు మని సవ్వడి చేశాయి. అది విన్న అప్పలనాయుడు గుండె ఝల్లుమంది. 

" నాయుడూ " అని మంద్రంగా పిలిచింది  తాయారు. 

నిద్రలోకి జారుకుంటున్న నాయుడు " ఏమిటీ " అన్నాడు మత్తులో.

" మన వద్ద డబ్బు , బంగారం ఉన్నా భూమి లేకపోతే పల్లెటూళ్ళో నామోషీ కదా. " అంది తాయారు. 

" నిజమే అనుకో! బంగారం ! కానీ ఇప్పటికి ఇప్పటికి ఊరిలో భూమి ఎక్కడ దొరుకుతుంది ." అన్నాడు అప్పలనాయుడు. 

" సత్యం ఉన్నాడు కదా. " అంది తాయారు.

" ఎవరూ ! అన్నాబత్తుల సత్యమా! " అన్నాడు అప్పలనాయుడు.

"అవును. మన బాకీకి సత్యం పొలం జమ కట్టేసుకుందాం ." అంది తాయారు.

తాయారు ముందుచూపుకి ఆశ్చర్యపోయిన అప్పలనాయుడు " అలాగే ! బంగారం. " అని నిద్రలోకి జారుకున్నాడు.

                              ***

సొమ్ము సర్దుబాటు అవడంతో అన్నాబత్తుల సత్యం చేలో ఊడ్పు పనులు చక చకా జరిగిపోయాయి. పైరు మోకాలి ఎత్తుకు ఎదిగి పిలకలు కట్టింది.  వారం రోజుల్లో చేను ఈనే దశలో ఉండగా వాతావరణం మారింది.  ఏకబిగిన హోరున వర్షాలు ఎడతెరిపి లేకుండా కురుస్తున్నాయి. సత్యానికి దిక్కు తోచ లేదు. ఎక్కడ చూసినా నీరు . అధిక వర్షాలకు పంట మునిగి పోయింది. ఆరుగాలం పడిన కష్టం నీటిలో కలిసిపోయింది.  ఇటువంటి కష్ట సమయంలో అప్పలనాయుడు  బాకీ అణా పైసలతో వెంటనే చెల్లించాలని కబురు. మూలిగే నక్క మీద తాటి పండు పడినట్లయింది సత్యం పరిస్థితి.

అప్పలనాయుడు కబురుకి సత్యం వద్ద నుండి ఎన్నాళ్ళకీ ఎటువంటి స్పందన లేకపోవడంతో విషయం గ్రామపెద్దలు వద్ద పంచాయితీ కి వెళ్ళింది. పెద్దలు పంచాయతీ జరిపి సత్యం బాకీకి బదులు మూడు ఎకరాల మాగాణి అప్పలనాయుడుకి  బదలాయించి ఇవ్వాలని నిర్ణయించారు. పెద్దల పంచాయితీ నిర్ణయం సత్యం పాటించక తప్పలేదు. రాతకోతలు జరిగిపోయాయి. భూమి బదలాయింపు జరిగిపోయింది. తాయారు పట్టీలు సవ్వడి చేశాయి. అప్పలనాయుడు అగ్రహారంలో భూస్వామి అయ్యాడు.

                            ***

నేలతల్లి ని నమ్ముకున్న మనిషిని ఏనాడూ  భూమాత అన్యాయం చేయదు. భూమాతకు ఉన్న సహనం , ఓర్పు , కారుణ్యం  అపారం. ఈ సత్యాన్ని ఎరిగిన సత్యం గుండెలు రోదిస్తున్నాయి . తరాలనుండి అనుభవిస్తూ ఈ నాడు పరాధీనమైన చేలోకి వెళ్ళాడు సత్యం.  జన్మ నిచ్చిన తల్లిని కోల్పోయినట్లు మనసు బరువెక్కింది. తెలియకుండా కళ్ళనుండి కన్నీరు ధారగా కారుతోంది. భూదేవిని మనసారా నేల మీద పడి కావలించుకున్నాడు. పొలం బంధం తెగిపోయింది. 

" క్షమించు తల్లీ " అని భూమాతకు వందనం చేసి వెనుదిరిగాడు అన్నాబత్తుల సత్యం భారంగా.

                            ***

అగ్రహారంలో నా వాటాకు వచ్చిన   జంగాలదిబ్బ పొలం మా నాన్న విక్రయించిన వేళ నేను అనుభవించిన ఆవేదన సత్యం పడిన బాధకు విరుద్ధం కాదు. ఆ రోజున భూమి సర్వే చేసి ఇంటికి వచ్చిన నేను నా శరీరంలో అంతర్భాగం కోల్పోయినట్లు బాధ పడ్డాను. గుండెల్లో రంపపు కోత. కంటి  వెంట ఆగని కన్నీరు. పెద్దలు వేద పాండిత్యంతో, ప్రతిభతో సంపాయించుకొని తరతరాలకు అందించిన భూసంపద నా తరంలో పరాధీనమైపోయింది. నేను ఎంతగానో ప్రేమించిన నేలతల్లి నాకు దూరం అయిపోయింది.అగ్రహారంలో నా అస్తిత్వం మాయం అయిపొయింది. 

మా నాన్న ఆఖరిక్షణాల్లో " అబ్బాయ్! వ్యవసాయం చేసి ఇన్నేళ్ళు బతికాను. ఎప్పుడూ నష్టపోలేదు. నేలతల్లికి నా ప్రణామం " అన్నాడు. 

                 జబ్ యాద్ ఆయే

              బహుత్ యాద్ ఆయే

                 గమ్ ఎ జిందగీకే

               అంధేరే మే హమ్ నే

****************************************